SIERPIEŃ
1 sierpnia 1944 r. w Warszawie wybuchło powstanie zorganizowane przez Armię Krajową. Chociaż działania zbrojne podjęto przeciwko okupującym Warszawę wojskom niemieckim istotnym celem politycznym Powstania Warszawskiego miało być przeciwdziałanie sowietyzacji Polski, postępującej w miarę "wyzwalania" jej terytorium przez oddziały Armii Czerwonej... |
2 sierpnia 1876 r. w Deadwood (obecnie Południowa Dakota) w trakcie gry w pokera zginął James "Dziki Bill" Hickok (1837-1876), legendarny rewolwerowiec, szeryf i zawodowy hazardzista. Więcej… |
3 sierpnia 1778 r. w Mediolanie otwarto teatr La Scala, jedną z najsłynniejszych scen operowych na świecie. W dniu inauguracji wystawiono operę Europa riconosciuta Antonia Salieriego (1750-1825). |
W nocy z 3 na 4 sierpnia 1924 r. grupa kilkudziesięciu dywersantów sowieckich dokonała napadu na Stołpce, nadgraniczne miasteczko w ówczesnym województwie nowogródzkim II Rzeczpospolitej. Napastnicy zabili 7 policjantów i urzędnika starostwa, zdewastowali komendę Policji, urzędy państwowe i dworzec kolejowy, uwolnili osadzonych w miejscowym więzieniu, wreszcie dokonali rabunku sklepów i magazynów po czym zbiegli na terytorium ZSRR. Kilkunastu napastników ujęto, przeprowadzone śledztwo wykazało w sposób oczywisty, że terrorystyczny rajd na miejscowość położoną 20 km od granicy został zorganizowany przez służby sowieckie. Zdarzenia te miały miejsce po upływie trzech lat od zakończenia wojny polsko-bolszewickiej (1919-1921) i podpisania traktatu pokojowego z Rosją sowiecką. Incydent - jeden z wielu - stał się bezpośrednią przyczyną utworzenia przez stronę polską Korpusu Ochrony Pogranicza i przejęcia przez niego od Policji Państwowej zadań w zakresie ochrony wschodniej granicy państwa. |
6 sierpnia 1945 r. japońska Hiroszima stała się celem pierwszego w historii ataku z użyciem broni atomowej. Startujący z wyspy Tinian bombowiec USAAF B-29 Superfortress o nazwie własnej Enola Gay zrzucił nad centrum miasta 4-tonową bombę atomową Little Boy. Skutkiem użycia nowej broni była natychmiastowa śmierć co najmniej 78 tysięcy osób, ponadto na chorobę popromienną i inne powikłania będące bezpośrednim skutkiem wybuchu zmarło w ciągu kilku kolejnych lat około 65 tysięcy ludzi. |
7 sierpnia 1815 r. Napoleon Bonaparte (1769-1821) jako więzień rządu brytyjskiego wyruszył na pokładzie fregaty HMS „Northumberland” na zesłanie na Wyspę Świętej Heleny. |
8 sierpnia 1991 r. w trakcie prac konserwacyjnych runął maszt radiowy nadajnika długofalowego Programu I Polskiego Radia w Konstantynowie, najwyższa wtedy na świecie konstrukcja inżynierska. |
9 sierpnia 1974 r. w wyniku afery Watergate prezydent Richard Nixon (1913-1994) ustąpił ze stanowiska przed końcem kadencji. Był to jedyny jak dotąd taki przypadek w historii USA. |
10 sierpnia 1628 r. w porcie w Sztokholmie zatonął królewski galeon Vasa, wypływający w swój pierwszy rejs. Więcej… |
11 sierpnia 1934 r. na wyspie Alcatraz u wybrzeży San Francisco zaczęło działać więzienie federalne, przeznaczone dla szczególnie niebezpiecznych więźniów stwarzających problemy w innych federalnych zakładach karnych. Więcej… |
12 sierpnia 1943 r. w Warszawie oddział Kedywu KG AK – „Motor” uprowadził samochód niemieckiego Banku Emisyjnego w Polsce (Akcja Góral). Ruch oporu zdobył w ten sposób około 105 milionów okupacyjnych złotych, co w przeliczeniu według ówczesnego czarnorynkowego kursu wynosiło około miliona dolarów amerykańskich. |
13 sierpnia 1704 r. pod Blenheim (Bawaria) John Churchill książę Marlborough (1650-1722) wygrał bitwę, która przerwała pasmo militarnych sukcesów króla Francji Ludwika XIV, a samemu księciu Marlborough (przodkowi Sir Winstona Churchilla) przyniosła sławę jednego z najwybitniejszych dowódców wojskowych w historii. Bitwa pod Blenheim stała się punktem zwrotnym w wojnie o sukcesję hiszpańską (1701–1714). Była to pierwsza taka klęska armii francuskiej od kilkudziesięciu lat (kilkanaście tysięcy zabitych i rannych, drugie tyle w niewoli) i jedno z największych zwycięstw brytyjskich. |
W nocy z 13 na 14 sierpnia 1944 r. w czasie akcji mającej na celu dostarczenie zaopatrzenia dla Powstania Warszawskiego utracono 8 samolotów oraz zginęło 49 lotników RAF i SAAF. Więcej… |
15 sierpnia 1920 r. oddziały polskiej 21 Dywizji Górskiej rozpoczęły kontrofensywę, która doprowadziła do rozbicia wojsk bolszewickiego Frontu Zachodniego pod dowództwem Michaiła Tuchaczewskiego. |
16 sierpnia 1858 r. wysłano przez kabel transatlantycki pierwszy oficjalny telegram. Więcej… |
17 sierpnia 1950 r. pod miastem Waegwan w Korei Południowej 42 amerykańskich jeńców wojennych zostało rozstrzelanych przez oddziały Koreańskiej Armii Ludowej (Masakra na wzgórzu 303). Jakkolwiek brak dowodów potwierdzających, że naczelne dowództwo Koreańskiej Armii Ludowej przyzwalało na rozstrzeliwanie więźniów (wydano nawet rozkaz oficjalnie zakazujący takich praktyk), nie był to jedyny taki przypadek. |
18 sierpnia 1870 r. pod Gravelotte w Lotaryngii rozegrała się największa bitwa wojny francusko-pruskiej (1870-1871). Więcej… |
19 sierpnia 1745 r. w Glenfinnan wybuchło ostatnie powstanie szkockich jakobitów, dochowujących wierności prawowitej dynastii Stuartów po obaleniu w 1688 r. przez Parlament króla Anglii i Szkocji Jakuba II. Więcej… |
20 sierpnia 1940 r. w Meksyku agent NKWD Ramón Mercader (1913-1978) dokonał zamachu na Lwa Trockiego (1879-1940), krytyka dyktatury Stalina, deportowanego z ZSRR w 1929 r. Więcej… |
21 sierpnia 1897 r. niemiecki chemik Felix Hoffmann (1868-1946), pracownik laboratorium firmy Friedrich Bayer & Co. w Elberfeld (obecnie Wuppertal) uzyskał diacetylomorfinę (niezależnie od jej wcześniejszej syntezy przez Charlesa Aldera Wrighta) i opracował przemysłową metodę jej produkcji. Więcej… |
22 sierpnia 1485 r. w bitwie pod Bosworth (Wojna Dwóch Róż) poległ król Anglii Ryszard III York (1452-1485). Nowym królem został Henryk VII Tudor (1457-1509). Wydarzenie to, samo w sobie tragiczne (zwłaszcza dla Ryszarda III) z właściwym sobie poczuciem humoru i swobodą w traktowaniu faktów historycznych sparodiował Rowan Atkinson w pierwszej części serialu Czarna Żmija (1983). |
23 sierpnia 1939 r. w Moskwie ministrowie spraw zagranicznych Wiaczesław Mołotow i Joachim von Ribbentrop podpisali sowiecko-niemiecki pakt o nieagresji wraz z tajnym protokołem dodatkowym, dzielącym Europę Wschodnią na strefy interesów. Więcej… |
W nocy z 23 na 24 sierpnia 1572 r. w Paryżu doszło do masakry hugenotów, czyli francuskich protestantów, znanej jako noc św. Bartłomieja. Więcej… |
25 sierpnia 1941 r. w godzinach porannych rozpoczęła się jedna z najmniej znanych operacji II wojny światowej: brytyjsko-sowiecka interwencja w Iranie (Operacja Y), zakończona abdykacją i uwięzieniem szacha Rezy Pahlawiego oraz okupacją kraju. Więcej… |
26 sierpnia 1346 r. rozegrała się bitwa pod Crécy, przechylająca szalę zwycięstwa w pierwszej fazie wojny stuletniej na korzyść Anglii. Co ciekawsze, bitwa stanowiła przełomowe zderzenie rycerskich sposobów wojowania z pragmatycznym podejściem do wymogów pola walki. W rezultacie Francuzi okryli się chwałą, a Anglicy wygrali bitwę. Więcej… |
26 sierpnia 1939 r. dywersanci niemieccy pod dowództwem oficera Abwehry porucznika Hansa-Albrechta Herznera, rekrutujący się spośród niemieckiej mniejszości narodowej na Śląsku Cieszyńskim, nieświadomi przesunięcia ataku na Polskę na 1 września dokonują ataku na stację kolejową w Mostach koło Jabłonkowa (obecnie Czechy) i próby przejęcia tunelu kolejowego pod Przełęczą Jabłonkowską (tzw. incydent jabłonkowski). Więcej… |
27 sierpnia 1979 r. na zatoce Donegal w pobliżu portu Mullaghmore (Irlandia) Tymczasowa Irlandzka Armia Republikańska dokonała skutecznego zamachu bombowego na lorda Louisa Mountbattena (1900-1979), krewnego królowej Elżbiety II i ostatniego wicekróla Indii. Ładunek 23 kg (prawdopodobnie żelatyna wybuchowa Frangex) zdetonowany drogą radiową eksplodował na łodzi należącej do Mountbattena. Wraz z nim zginęły dwie inne osoby, a jedna zmarła następnego dnia wskutek odniesionych obrażeń. Thomas McMahon - członek IRA, który wykonał bombę i podłożył ją na łodzi (chociaż nie zdetonował zdalnie ładunku, gdyż przypadkowo irlandzka policja zatrzymała go 2 godziny przed eksplozją) został skazany na karę dożywotniego więzienia (1979), jednak po odbyciu mniej niż 20 lat kary zwolniono go w wyniku postanowień porozumienia wielkopiątkowego (1998), przyjętego przez rządy Irlandii i Wielkiej Brytanii w nadziei na rozwiązanie długoletniego konfliktu w Irlandii Północnej. |
28 sierpnia 1932 r. w Berlinie Franciszek Żwirko i Stanisław Wigura na polskim samolocie RWD-6 zwyciężają w Międzynarodowych Zawodach Samolotów Turystycznych Challenge 1932. Więcej… |
28 sierpnia 1944 r. w czasie walk Powstania Warszawskiego najwyższy budynek przedwojennej Warszawy Prudential zostaje trafiony 2-tonowym pociskiem z moździerza kalibru 600 mm Karl Gerät. |
29 sierpnia 1972 r. zmarła Lale Andersen (Liese-Lotte Helena Berta Bunnenberg, ur. 1905), niemiecka wokalistka, której nagranie piosenki Lili Marlen (Elektrola Studio, Berlin 1939 r.) zapoczątkowało niezwykłą w czasach II wojny światowej międzynarodową popularność tego utworu (około 200 nagrań i co najmniej 27 wersji językowych, w tym chyba najbardziej znana w wykonaniu Marleny Dietrich). |
30 sierpnia 1918 r. w Moskwie socjalistka Fanny Kapłan (Fejga Chaimowna Rojtblat 1890-1918) dokonała nieudanego zamachu na Włodzimierza Lenina. Więcej… |
31 sierpnia 1888 r. w londyńskiej dzielnicy Whitechapel odnaleziono zmasakrowane zwłoki Mary Ann Nichols, uważanej za pierwszą z ofiar seryjnego mordercy, który zapisał się w masowej wyobraźni jako Kuba Rozpruwacz - choć w gruncie rzeczy brak dowodów, że wszystkie przypisane mu morderstwa były dziełem jednej osoby. |