Tego dnia w 1941 roku



7 marca 1941 r. w Warszawie grupa kontrwywiadu Okręgu Warszawa-Miasto Związku Walki Zbrojnej wykonała wyrok śmierci Wojskowego Sądu Specjalnego orzeczony wobec aktora Igo Syma, oskarżonego o kolaborację z niemieckim okupantem. Była to pierwsza głośna egzekucja przeprowadzona przez polskie podziemie.

Igo Sym

Igo Sym (1896-1941)
Autor nieznany.
Źródło: „Kino” 1937
Domena publiczna, via Wikimedia Commons

Igo Sym (1896-1941) urodził się w Innsbrucku w polsko-austriackiej rodzinie. W czasie I wojny światowej wstąpił ochotniczo do armii austro-węgierskiej (walczył m.in. na froncie włoskim). Po demobilizacji wstąpił do powstającego wojska polskiego. W latach dwudziestych przeniósł się do Wiednia, gdzie wkrótce został gwiazdą kina niemego wytwórni „Sascha-Film”. W 1931 r. zamieszkał w Warszawie, występując tam w teatrach rewiowych. Już przed wojną podejrzewany był o współpracę z Abwehrą, jednak dopiero w 1940 r. potwierdzono to dowodowo. Niezależnie od tego po wrześniu 1939 r. Igo Sym zdeklarował się jako volksdeutsch i podjął jawną współpracę z administracją III Rzeszy (m. in. werbował polskich aktorów do antypolskiego filmu Heimkehr).

Announcement of death of Polish hostages executed after the death of Igo Sym

Obwieszczenie Dowódcy SS i Policji na dystrykt warszawski SS-Gruppenführera Paula Modera z 11 marca 1941, informujące o straceniu zakładników w odwecie za zlikwidowanie Igo Syma.
Źródło: Władysław Bartoszewski, Palmiry, Książka i Wiedza, Warszawa 1969
Domena publiczna, via Wikimedia Commons

Jak się wydaje, na losie Igo Syma w równym stopniu co jego oczywista kolaboracja zaciążyła propagandowa potrzeba wykonania wyroku śmierci na prominentnym kolaborancie. Między innymi dlatego też odrzucono plan wykonania wyroku poprzez podanie trucizny – jako zbyt mało spektakularny. Wobec tego specjalny oddział kontrwywiadu ZWZ (o stosownym do wykonywanych zadań kryptonimie „Zakład Oczyszczania Miasta”) zapukał do drzwi mieszkania Igo Syma 7 marca 1941 r. o godz. 7.10, po czym użyto najbardziej renomowanego produktu przedwojennej Fabryki Broni w Radomiu, czyli pistoletu „Vis” wz. 1935.

Rzeczywiście wykonanie wyroku miało wywarło pożądane wrażenie zarówno na władzach okupacyjnych, jak i ludności okupowanej Polski. Fakt ten odnotowała polska prasa kolaboracyjna, konspiracyjna jak i emigracyjna. Niestety egzekucja Igo Syma pociągnęła też za sobą surowe niemieckie represje (rozstrzelano 21 zakładników).

AKTUALIZACJA 30.03.2021 © ŁUKASZ SOBANIAK


Sym (właściwie Julius Karl Sym) Igo, [online] Warszawa: Narodowy Instytut Audiowizualny w: Internetowy Polski Słownik Biograficzny.

Portrait of the actor Igo Sym w: cyranos.ch

Igo Sym – zdjęcia. Biblioteka Polona

INNE ROCZNICE WYDARZEŃ HISTORYCZNYCH W NAJBLIŻSZYCH DNIACH:

25 listopada 2008 r. w Krakowie dokonano ekshumacji zwłok generała Władysława Sikorskiego (1881-1943) - celem przeprowadzenia ich badań i oględzin w Zakładzie Medycyny Sądowej Collegium Medicum Uniwersytetu Jagielońskiego w ramach rozpoczętego w 2008 r. śledztwa Instytutu Pamięci Narodowej. Raport z przeprowadzonej sekcji (2009) wykluczył hipotezy o pozbawieniu życia generała już przed katastrofą w Gibraltarze. Stwierdzono, że śmierć Władysława Sikorskiego nastąpiła wskutek obrażeń wielonarządowych, typowych dla ofiar wypadków komunikacyjnych. Więcej…

27 listopada 1915 r. w Kodymie (obecnie Ukraina) urodził się Stanisław Skalski (1915-2004) - major pilot Polskich Sił Powietrznych na Zachodzie i Wing Commander Royal Air Force, as myśliwski II wojny światowej. Więcej…

28 listopada 1794 r. w Mediolanie zmarł Cesare Bonesana markiz Beccaria (1738-1794) - włoski prawnik i pisarz, prekursor nowożytnego prawa karnego. Więcej…

29 listopada 1830 r. w Warszawie członkowie sprzysiężenia w Szkole Podchorążych Piechoty pod wodzą porucznika Piotra Wysockiego wystąpili przeciwko powszechnie znienawidzonemu wodzowi naczelnemu wojsk Królestwa Polskiego wielkiemu księciu Konstantemu Romanowowi (1779–1831). Spisek wojskowy doprowadził do opanowania stolicy, dając początek Powstaniu Listopadowemu.

30 listopada 1786 r. Wielki książę Toskanii (i przyszły cesarz) Leopold II Habsburg (1747-1792) wprowadza nową ustawę karną znaną jako Leopoldina, Jest to pierwszy pierwszy europejski kodeks, który znosi karę śmierci oraz wszelkie kary cielesne. Reforma była inspirowana dziełem markiza Cesare Beccarii (1738-1794) O przestępstwach i karach (1764).

30 listopada 1808 r. pod Somosierrą doszło do zwycięskiej szarży polskich szwoleżerów na pozycje armii hiszpańskiej, co pozwoliło otworzyć armii Napoleona drogę na Madryt. Wydarzenie to nie tylko dało początek romantycznej legendzie utrwalonej w malarstwie i literaturze, ale i przyczyniło się do ukucia nieco już skompromitowanego merytorycznie terminu "kozietulszczyzna" (od nazwiska dowódcy szwadronu Jana Kozietulskiego) oznaczającego rzekomo właściwą Polakom skłonność do brawury i osiągania mało znaczących zwycięstw kosztem ogromnych strat.

1 grudnia 1918 r. Szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego generał Stanisław Szeptycki wydał rozkaz nr 38, na mocy którego czerwono-biała szachownica stała się znakiem rozpoznawczym polskiego lotnictwa wojskowego. Szachownica w tym układzie pozostawała w użyciu aż do 1993 r., kiedy to wprowadzono nowy wzór znaku: z zamienioną kolejnością pól jako rzekomo bardziej poprawny heraldycznie.

WIĘCEJ WYDARZEŃ HISTORYCZNYCH W CIĄGU ROKU...