Tego dnia w 1941 roku

3 kwietnia 1941 r. premier Węgier Pál Teleki popełnił samobójstwo, nie chcąc się ugiąć przed żądaniami III Rzeszy dotyczącymi ataku na Jugosławię.

Pál Teleki Portrait-PM

Pál Teleki de Szék
(1871-1941)
Autor nieznany, 1939 r.
Domena publiczna,
via Wikimedia Commons

Pál Teleki hrabia Szék (1871-1941) wielokrotnie dał się poznać jako polityk podejmujący nonkonformistyczne decyzje w polityce zagranicznej Węgier. Już w w 1920 r. rząd Pála Telekiego podjął decyzję o udzieleniu pomocy militarnej Polsce będącej w krytycznym momencie wojny z Rosją sowiecką. W 1939 r. w imieniu Węgier odmówił III Rzeszy (żądającej udostępnienia węgierskich linii kolejowych i umożliwienia ataku na Polskę z terytorium Węgier) udziału w jakiejkolwiek akcji zbrojnej przeciwko Polsce, motywując to względami moralnymi i historycznymi. Po klęsce Polski we wrześniu 1939 r. Węgry otwarły granice dla uchodźców, którym zapewniano wszelką możliwą pomoc aż do wkroczenia wojsk niemieckich na terytorium Węgier w 1944 r. Polscy żołnierze zostali formalnie internowani w Węgrzech, jednak sposób wykonania tego internowania umożliwił większości wyjazd do Francji i kontynuowanie walki.

W 1941 r., nie chcąc ugiąć się przed żądaniami Hitlera w sprawie pomocy wojskowej w ataku na Jugosławię, z którą w 1940 r. podpisał pakt o nieagresji, a jednocześnie nie mogąc spełnić żądań brytyjskich w tej sprawie (aktywne przeciwdziałanie inwazji na Jugosławię, łącznie z wypowiedzeniem wojny III Rzeszy) popełnił samobójstwo.

W liście pożegnalnym przewidział grożące Węgrom konsekwencje przegranej wojny u boku III Rzeszy, uznając swoją odpowiedzialność polityczną za te wydarzenia. Rozwój sytuacji wojskowej i politycznej w 1944 r. w pełni potwierdził prognozy Pála Telekiego.

Teleki Pál sírja

Grób Pála Telekiego na cmentarzu Máriabesnyő w Gödöllő. 2011.

Autor: Szenti Tamás, 11.09.2011.

CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons

AKTUALIZACJA 01.04.2022 © ŁUKASZ SOBANIAK

Pál, Count Teleki, prime minister of Hungary. The Editors of Encyclopaedia Britannica. Mar 30, 2021

Hungary in the Mirror of the Western World 1938–1958. IV. Hitler and Hungary. CORVINUS LIBRARY Hungarian History. 2012.

INNE ROCZNICE WYDARZEŃ HISTORYCZNYCH W NAJBLIŻSZYCH DNIACH:

1 czerwca 1962 r. w więzieniu w Ramli (Izrael) wykonano karę śmierci orzeczoną 15 grudnia 1961 r. wyrokiem Sądu Okręgowego w Jerozolimie wobec SS-Obersturmbannführera Adolfa Eichmanna za zbrodnie przeciwko ludności żydowskiej, zbrodnie wojenne, zbrodnie przeciwko ludzkości oraz przynależność do organizacji uznanych w Norymberdze za przestępcze. Egzekucję poprzedziło odrzucenie apelacji przez Sąd Najwyższy Izraela i nieskorzystanie z prawa łaski przez prezydenta Icchaka Ben Cewiego. Wyrok wykonano zaraz po północy. W ciągu kilku godzin ciało skremowano, a popioły rozsypano w Morzu Śródziemnym poza wodami terytorialnymi Izraela.

2 czerwca 1953 r. Elżbieta II została koronowana na królową Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej. Koronacja odbyła się w Opactwie Westminsterskim i była pierwszą taką ceremonią transmitowaną przez telewizję.

3 czerwca 1666 r. w Cieśninie Kaletańskiej angielski wiceadmirał Sir George Ayscue (1616-1672) poddał Holendrom swój flagowy okręt HMS "Royal Prince". Więcej…

4 czerwca 1963 r. brytyjski sekretarz stanu ds. wojny John Profumo (1915-2006) podał się do dymisji w następstwie ujawnionego skandalu obyczajowego z wątkami szpiegowskimi (Afera Profumo). Rezygnację polityka podano do publicznej wiadomości następnego dnia. Więcej…

4 czerwca 1989 r. w Polsce odbyły się pierwsze po II wojnie światowej częściowo wolne wybory do Sejmu i wolne wybory do Senatu. W 2013 r. Sejm Rzeczpospolitej Polskiej w przekonaniu "o szczególnym znaczeniu tej daty dla Polski" ustanowił 4 czerwca Dniem Wolności i Praw Obywatelskich.

5 czerwca 1963 r. w Killinardrish (Cork) w Irlandii zmarł generał Adrian Carton de Wiart (1880-1963), uczestnik wojny burskiej, obu wojen światowych, a w międzyczasie wojny polsko-bolszewickiej. Więcej…

WIĘCEJ WYDARZEŃ HISTORYCZNYCH W CIĄGU ROKU...