Tego dnia w 1918 roku
30 sierpnia 1918 r. w Moskwie socjalistka Fanny Kapłan (Fejga Chaimowna Rojtblat 1890-1918) dokonała nieudanego zamachu na Włodzimierza Lenina.
Lenin został ranny i przeżył mimo dwóch ran postrzałowych (zadanych rzekomo przy użyciu zatrutych pocisków), nie wrócił jednak w pełni do zdrowia. Istnieje wiele niejasności tak co do okoliczności zamachu, jak i późniejszych losów Fanny Kapłan. Według najbardziej prawdopodobnej wersji aresztowano ją na miejscu zamachu. W trakcie przesłuchań w CzeKa przyznała się, że strzelała do wodza rewolucji, lecz nie zdradziła współorganizatorów zamachu, a następnie została rozstrzelana we wrześniu 1918 r. bez jakiegokolwiek postępowania sądowego i wyroku.
Fejga Chaimowna Roitblat (1890-1918) alias Fanny Kapłan.
Autor nieznany. 1918.
Domena publiczna, via Wikimedia Commons
Istnieje jednak także niebezpodstawna hipoteza według której Fanny Kapłan nie była wykonawczynią zamachu (pocisk który wyjęto z ciała Lenina po jego śmierci w 1922 r. nie pasował do broni znalezionej przy sprawczyni), a cała sprawa była prowokacją, która umożliwiła bolszewikom ostateczne rozwiązanie problemu opozycji wewnątrz ruchu rewolucyjnego, a konkretnie eliminację eserowców, z którymi związana była Fanny Kapłan.
Wydarzenia te (obok zastrzelenia szefa piotrogrodzkiej CzeKa Moisieja Urickiego przez innego zamachowca Leonida Kannegisera) zapoczątkowały okres tzw. czerwonego terroru, wprowadzonego oficjalnym Dekretem Rady Komisarzy Ludowych RFSRR z 5 września 1918 r. Organom CzeKa udzielono nieograniczonych pełnomocnictw do stosowania nasilonych represji, w tym masowych egzekucji i odpowiedzialności zbiorowej. Przywrócono też karę śmierci, zniesioną przez Rząd Tymczasowy w 1917 r. Ogólna liczba ofiar śmiertelnych czerwonego terroru z lat 1918–1922 nie jest dokładnie znana – waha się pomiędzy 50 tysięcy (według oficjalnych danych samej CzeKa) a 250 tysięcy.
AKTUALIZACJA 30.08.2021 © ŁUKASZ SOBANIAK
1918: Fanya Kaplan, Lenin’s would-be assassin. ExecutedToday.com. 03.09.2009
Фанни Каплан: что с ней случилось после покушения на Ленина. „Рамблер”. 27.12.2017
Presidential Library declassified materials, which cast light on assassination attempt on Lenin’s life. The Presidential Library. 30.08.2018
INNE ROCZNICE WYDARZEŃ HISTORYCZNYCH W NAJBLIŻSZYCH DNIACH:
22 listopada 1939 r. we Francji utworzono Ośrodek Oficerski w Cerizay. Oficjalnie obóz był przeznaczony dla oficerów Wojska Polskiego, dla których nie było przydziałów oraz dla "sprawców klęski wrześniowej". W rzeczywistości obóz był ośrodkiem odosobnienia dla przeciwników politycznych generała Władysława Sikorskiego. Po upadku Francji ośrodek został ewakuowany na wyspę Bute w Szkocji, gdzie jako Stacja Zborna Oficerów Rothesay kontynuował działalność do 1942 r., kiedy to po protestach członków Izby Gmin rozpoczęto jego likwidację, formalnie zakończoną w 1943 r. |
23 listopada 1937 r. w w górach Piryn (Bułgaria) rozbił się samolot Polskich Linii Lotniczych „LOT” Douglas DC-2-115D o numerze rejestracyjnym SP-ASJ. W wypadku zginęli pilot Tadeusz Dmoszyński, mechanik Ryszard Walentukiewicz i radiooperator Marian Winnik oraz trzech pasażerów. Więcej… |
24 listopada 1963 r. - dwa dni po zamachu na prezydenta USA Johna F. Kennedy'ego (1917-1963) jego zabójca Lee Harvey Oswald zostaje śmiertelnie postrzelony w Dallas przez powiązanego z mafią Jacka Ruby'ego. Zdarzenie to i jego okoliczności (Oswald został postrzelony w czasie konwojowania przez policję) stało się kolejnym źródłem kontrowersji co do rzeczywistej roli Oswalda w zamachu na Kennedy'ego. |
25 listopada 2008 r. w Krakowie dokonano ekshumacji zwłok generała Władysława Sikorskiego (1881-1943) - celem przeprowadzenia ich badań i oględzin w Zakładzie Medycyny Sądowej Collegium Medicum Uniwersytetu Jagielońskiego w ramach rozpoczętego w 2008 r. śledztwa Instytutu Pamięci Narodowej. Raport z przeprowadzonej sekcji (2009) wykluczył hipotezy o pozbawieniu życia generała już przed katastrofą w Gibraltarze. Stwierdzono, że śmierć Władysława Sikorskiego nastąpiła wskutek obrażeń wielonarządowych, typowych dla ofiar wypadków komunikacyjnych. Więcej… |
27 listopada 1915 r. w Kodymie (obecnie Ukraina) urodził się Stanisław Skalski (1915-2004) - major pilot Polskich Sił Powietrznych na Zachodzie i Wing Commander Royal Air Force, as myśliwski II wojny światowej. Więcej… |
28 listopada 1794 r. w Mediolanie zmarł Cesare Bonesana markiz Beccaria (1738-1794) - włoski prawnik i pisarz, prekursor nowożytnego prawa karnego. Więcej… |
