6 września 1901 r. w Buffalo w stanie Nowy Jork anarchista polskiego pochodzenia Leon Czolgosz (1873-1901) dokonał zamachu na prezydenta USA Williama McKinleya (1843-1901), który wkrótce zmarł wskutek odniesionej rany postrzałowej.
Leon Czolgosz. 1900 r.
Autor nieznany. Źródło: „The Manner of Man That Kills” L. Vernon Briggs. 1921.
Domena publiczna,
via Wikimedia Commons
Leon Czolgosz urodził się w w 1873 r. w Michigan jako jedno z ośmiorga dzieci polskich imigrantów prawdopodobnie z terenu dzisiejszej Białorusi. Został zapamiętany jako samotnik, który z czasem uległ wpływom anarchizmu. Można przypuszczać, że zainspirowało go zabójstwo króla Włoch Humberta I, zamordowanego przez anarchistę w 1900 r.
W czasie wystawy Pan-American Exposition w Buffalo Leon Czolgosz podszedł do prezydenta McKinleya i z ukrytego w chustce na ręce rewolweru Iver Johnson kalibru 0.32 cala oddał dwa strzały, z których jeden odbił się rykoszetem od guzika, a drugi poważnie zranił prezydenta w brzuch. Rana nie była śmiertelna, doszło jednak do zakażenia i McKinley zmarł osiem dni po zamachu.
Narzędzie zbrodni Leona Czolgosza.
Autor nieznany
Domena publiczna, via Wikimedia Commons
Ujęty na miejscu zamachowiec zdołał uniknąć linczu tłumu i został osadzony w więzieniu. Odmówił wszelkiego kontaktu z wyznaczonymi dla niego obrońcami oraz psychiatrą mającym wyjaśnić kwestię jego poczytalności.
Ostatnie znane zdjęcie Leona Czolgosza. 1901. Karta ewidencyjna z więzienia stanowego Auburn.
Domena publiczna,
źródło: „The Manner of Man That Kills” L. Vernon Briggs. 1921, s. 253.
16 września 1901 r. postawiono mu zarzut morderstwa pierwszego stopnia. Obrona nie wnioskowała o przesłuchanie żadnych świadków, co uzasadniono brakiem jakiejkolwiek współpracy ze strony oskarżonego.
Po krótkim procesie Leon Czolgosz został uznany za winnego i skazany na śmierć. Wyrok wykonano 29 października 1901 r. na krześle elektrycznym w więzieniu stanowym w Auburn (NY). Naoczni świadkowie stwierdzili, że Leon Czolgosz poszedł na śmierć pewnym krokiem i bez oznak strachu, oświadczając, że nie żałuje popełnionej zbrodni. Egzekucja przebiegła spokojnie i zgodnie z planem.
AKTUALIZACJA 06.09.2021 © ŁUKASZ SOBANIAK
The manner of man that kills; Spencer–Czolgosz–Richeson. Lloyd Vernon Briggs. Boston 1921.
3 kwietnia 1940 r. rozpoczęły się masowe egzekucje polskich oficerów z obozów w Kozielsku, Ostaszkowie i Starobielsku (zbrodnia katyńska). Ogółem rozstrzelano co najmniej 21 768 obywateli II Rzeczpospolitej.