6 września 1901 r. w Buffalo w stanie Nowy Jork anarchista polskiego pochodzenia Leon Czolgosz (1873-1901) dokonał zamachu na prezydenta USA Williama McKinleya (1843-1901), który wkrótce zmarł wskutek odniesionej rany postrzałowej.
Leon Czolgosz urodził się w w 1873 r. w Michigan jako jedno z ośmiorga dzieci polskich imigrantów prawdopodobnie z terenu dzisiejszej Białorusi. Został zapamiętany jako samotnik, który z czasem uległ wpływom anarchizmu. Można przypuszczać, że zainspirowało go zabójstwo króla Włoch Humberta I, zamordowanego przez anarchistę w 1900 r.
Leon Czolgosz. 1900 r.
Autor nieznany. Źródło: „The Manner of Man That Kills” L. Vernon Briggs. 1921.
Domena publiczna, via Wikimedia Commons
W czasie wystawy Pan-American Exposition w Buffalo Leon Czolgosz podszedł do prezydenta McKinleya i z ukrytego w chustce na ręce rewolweru Iver Johnson kalibru 0.32 cala oddał dwa strzały, z których jeden odbił się rykoszetem od guzika, a drugi poważnie zranił prezydenta w brzuch. Rana nie była śmiertelna, doszło jednak do zakażenia i McKinley zmarł osiem dni po zamachu.
Ujęty na miejscu zamachowiec zdołał uniknąć linczu tłumu i został osadzony w więzieniu. Odmówił wszelkiego kontaktu z wyznaczonymi dla niego obrońcami oraz psychiatrą mającym wyjaśnić kwestię jego poczytalności.
16 września 1901 r. postawiono mu zarzut morderstwa pierwszego stopnia. Obrona nie wnioskowała o przesłuchanie żadnych świadków, co uzasadniono brakiem jakiejkolwiek współpracy ze strony oskarżonego.
Narzędzie zbrodni Leona Czolgosza.
Autor nieznany
Domena publiczna, via Wikimedia Commons
Po krótkim procesie Leon Czolgosz został uznany za winnego i skazany na śmierć. Wyrok wykonano 29 października 1901 r. na krześle elektrycznym w więzieniu stanowym w Auburn (NY). Naoczni świadkowie stwierdzili, że Leon Czolgosz poszedł na śmierć pewnym krokiem i bez oznak strachu, oświadczając, że nie żałuje popełnionej zbrodni. Egzekucja przebiegła spokojnie i zgodnie z planem.
Ostatnie znane zdjęcie Leona Czolgosza. 29 sierpnia 1901 r. Karta ewidencyjna z więzienia stanowego Auburn, gdzie został stracony 29 października 1901 r.
Autor nieznany. State Of New York. Office of Superintendent of State Prisons, Bureau of Identification. Źródło: „The Manner of Man That Kills” L. Vernon Briggs. 1921, s. 253.
Domena publiczna.
The manner of man that kills; Spencer–Czolgosz–Richeson. Lloyd Vernon Briggs. Boston 1921.