27 stycznia 1967 r. rządy Stanów Zjednoczonych, Wielkiej Brytanii i Związku Radzieckiego podpisały Układ o zasadach działalności państw w zakresie badań i użytkowania przestrzeni kosmicznej łącznie z Księżycem i innymi ciałami niebieskimi, zwany też Traktatem o przestrzeni kosmicznej. Ogółem traktat przyjęło 110 państw (w tym Polska).
Traktat o przestrzeni kosmicznej ustanowił podstawy międzynarodowego prawa kosmicznego. Jego sygnatariusze zobowiązali się nie umieszczać broni nuklearnej bądź innej broni masowego rażenia na orbicie okołoziemskiej, na Księżycu ani gdziekolwiek indziej w przestrzeni kosmicznej. Księżyc i inne ciała niebieskie mogą być wykorzystywane wyłącznie do celów pokojowych i jakiekolwiek próby broni, manewry wojskowe, instalacje wojskowe lub fortyfikacje są zabronione. Potwierdzono zasadę niezawłaszczalności kosmosu oraz zasadę, że eksploracja i wykorzystanie przestrzeni kosmicznej powinny służyć dobru wszystkich państw.
Nie można jednak nie zauważyć, że główni sygnatariusze układu twórczo wykorzystywali luki w wykładni językowej jego zapisów, jednocześnie swobodnie podchodząc do kwestii wykładni celowościowej – wystarczy tu wskazać zrealizowany w latach 1967-1988 sowiecki program Управляемый Спутник Активный (na zachodzie znany pod nazwą RORSAT), czyli umieszczony na orbicie system szpiegowskich satelitów Kosmos zasilanych reaktorami jądrowymi oraz projektowany amerykański program Strategic Defense Initiative (SDI), szyderczo nazywany „programem wojen gwiezdnych”.
Łukasz Sobaniak
aktualizacja: 27.01.2022
Treaty on Principles Governing the Activities of States in the Exploration and Use of Outer Space, including the Moon and Other Celestial Bodies – Disarmament Treaties Database. United Nations Office for Disarmament Affairs (UNODA).