30 kwietnia 1943 r. brytyjski kontrwywiad zrealizował kluczowy element operacji Mincemeat. Była to niezwykła i drobiazgowo opracowana akcja dezinformacyjna, która skutecznie odwróciła uwagę państw osi od planowanej alianckiej inwazji na Sycylię, a ponadto przyniosła aliantom wiele innych niezamierzonych korzyści.
Kluczowy element operacji polegał na podrzuceniu u wybrzeży Hiszpanii ciała rzekomej ofiary katastrofy lotniczej – brytyjskiego oficera – przy którym znajdowały się dokumenty świadczące „niezbicie”, że lądowanie aliantów na Sycylii to jedynie operacja pozorowana, a właściwa inwazja nastąpi na Sardynii i Bałkanach.
Zwłoki użyte w operacji Mincemeat. 1943 r.
Autor nieznany, źródło: Daily Mail
Domena publiczna, via Wikimedia Commons
W tym celu po konsultacjach z patomorfologiem i koronerem pozyskano zwłoki bezdomnego Walijczyka o nazwisku Glyndwr Michael, które odpowiednio spreparowano, a jednocześnie wykreowano dla nich fikcyjną tożsamość oficera Royal Marines. Tożsamość kapitana (w randze majora czasu wojny) Wiliama Martina została „zalegendowana” z wielką dbałością o szczegóły, poczynając od dokumentów służbowych i prywatnych aż do zawartości kieszeni munduru (w tym niezapłaconych rachunków i londyńskich biletów kinowych). Równocześnie przygotowano teczkę „tajnych” dokumentów, które „przypadkiem” miały trafić w ręce rezydenta niemieckiego wywiadu w Hiszpanii.
30 kwietnia 1943 r. o godz. 4.30 w okolicach miejscowości Huelva na wybrzeżu hiszpańskim brytyjski okręt podwodny wysłał Wiliama Martina w jego misję. Zwłoki opuszczono do wody w kamizelce ratunkowej i z kompletem tajnych dokumentów w teczce. Dalej wszystko poszło zgodnie z założeniami: morze wyrzuciło zwłoki na brzeg, a Hiszpanie przeprowadzili dość niestaranną autopsję (zwłoki były w stanie zaawansowanego rozkładu), która potwierdziła śmierć w wyniku katastrofy lotniczej na morzu. W międzyczasie Brytyjczycy spowodowali większe zainteresowanie sprawą dając do zrozumienia Hiszpanom, że chcą pilnie odzyskać dokumenty znalezione przy zmarłym. Oczywiście Hiszpanie ulegając naciskom niemieckim umożliwili agentowi Abwehry skopiowanie dokumentów z teczki Martina przed ich zwrotem Brytyjczykom. Wywiad niemiecki skrupulatnie sprawdził tożsamość kapitana Martina (Abwehra sprawdziła nawet wspomniane wyżej londyńskie bilety kinowe), nie znajdując niczego podejrzanego. Nie zakwestionowano też autentyczności spreparowanych przez kontrwywiad brytyjski dokumentów dotyczących planów inwazji. Stosownie do tych ustaleń Hitler dokonał przesunięć sił niemieckich w kierunku Bałkanów, Sardynii i Korsyki.
Skutki były zgodne z przyjętymi przez Brytyjczyków celami operacji Mincemeat: nawet po rozpoczęciu inwazji na Sycylię (operacja Husky 10.07–17.08.1943) Niemcy przez dwa dni pozostawali w przekonaniu, że jest to atak pozorowany. W rezultacie Sycylię zajęto w znacznie krótszym czasie i kosztem mniejszych ofiar, niż zakładano początkowo.
Jak się jednak okazało, dalekosiężne konsekwencje sukcesu operacji były znacznie dalej idące Do niezamierzonych przez wywiad brytyjski skutków dezinformacji należało również osłabienie sił niemieckich na froncie wschodnim przed bitwą na łuku kurskim (operacja Zitadelle 5.07-23.08.1943 r.). Co ważniejsze, Niemcy już do końca wojny nie ufali dokumentom zdobytym dzięki szczęśliwym przypadkom. Zapobiegło to m.in. wykorzystaniu autentycznych informacji z utraconych w akcji dokumentów alianckich w czasie lądowania w Normandii i podczas operacji Market Garden.
30.04.2021 AKTUALIZACJA 30.04.2022 © ŁUKASZ SOBANIAK
Mincemeat and the Imaginary Man by Alan Bellows, 09 May 2006
Operation Mincemeat: How a dead tramp fooled Hitler BBC, 3 December 2010
Operation Mincemeat h2g2.com. Updated Apr 27, 2018
The dead tramp who won World War II: A new book reveals the full astonishing story of The Man Who Never Was Geoffrey Wansell, dailymail.co.uk, 15 January 2010
3 kwietnia 1940 r. rozpoczęły się masowe egzekucje polskich oficerów z obozów w Kozielsku, Ostaszkowie i Starobielsku (zbrodnia katyńska). Ogółem rozstrzelano co najmniej 21 768 obywateli II Rzeczpospolitej.