31 października 1941 r. w Dakocie Południowej zakończono 14-letnie prace nad wykutym w skale Mount Rushmore National Memorial, przedstawiającym głowy czterech prezydentów USA.
Obraz Mount Rushmore stał się symbolem demokracji, wolności i patriotyzmu. Jak to jednak zwykle bywa kryją się za nim również mniej chwalebne karty historii.
Mount Rushmore.
Autor: Bbadgett. 5 sierpnia 2011.
CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons
Monument powstał w latach 1927-1941 w Górach Czarnych, uważanych przez Dakotów (Siuksów) za święte miejsce wykorzystywane w czasie modlitw, ceremonii, poszukiwania wizji i składania ofiar. Pomimo że traktaty z Fort Laramie (1851, 1868) gwarantowały Dakotom prawa do Black Hills, po odkryciu tam złota stały się one terenem ekspansji osadników i eksploatacji górniczej (oprócz złota wydobywano także ołów, węgiel i sól). Było to oczywiste pogwałcenie traktatów, prawa własności oraz prawa do wolności praktyk religijnych, które wkrótce stało się przyczyną słusznej wojny. W czasie wojny o Góry Czarne (zwanej też Great Sioux War) doszło m. in. do słynnej bitwy pod Little Big Horn (1876), zakończonej tak niefortunnie dla pułkownika Georga Custera i znacznej części 7 Regimentu Kawalerii Stanów Zjednoczonych. Niemniej jednak Indianie wojnę ostatecznie przegrali i zostali zmuszeni do rezygnacji z praw do Gór Czarnych. Otworzyło to drogę do nieskrępowanej ekspansji osadników i rozwoju miast takich jak Deadwood.
Mount Rushmore w stanie surowym, znana wtedy bardziej jako Six Grandfathers
National Park Service. Około 1905 r.
Domena publiczna, via Wikimedia Commons
W tych okolicznościach historycznych nie może dziwić, że realizacja projektu Mount Rushmore National Memorial (któremu od początku przyświecał cel zwiększenia ruchu turystycznego w rejonie) dla bardziej tradycyjnej części Dakotów stała się symbolem ostatecznego zagarnięcia ich świętego miejsca oraz braku szacunku i zrozumienia dla rdzennych mieszkańców tych ziem.
Wyrok Sądu Najwyższego USA z 23 lipca 1980 r. zapadły w wyniku apelacji rządu USA od orzeczenia U.S. Court of Claims (sprawa United States vs Sioux Nation of Indians – 448 U.S. 371) rozstrzygnął, że w związku z pozbawieniem Siuksów własności Gór Czarnych po 1876 r. nie zostało wypłacone im słuszne odszkodowanie. Jednocześnie uwzględniając szereg czynników (takie jak wartość ziemi w 1877 r., wartość wydobytego nielegalnie w Górach Czarnych złota oraz odsetki) wysokość należnego odszkodowania określono na kwotę blisko 106 mln $.
Tych nędznych 100 mln $ Dakotowie dumnie nie przyjęli od bladych twarzy uznając, że akceptacja rozstrzygnięcia (które w istocie stanowi próbę legalizacji przywłaszczenia świętego miejsca) spowoduje prawne wygaśnięcie ich roszczeń o zwrot Gór Czarnych. Zamiast odszkodowania domagają się zwrotu przynajmniej części Black Hills w naturze…
AKTUALIZACJA 28.10.2021 © ŁUKASZ SOBANIAK
The Six Grandfathers Before It Was Known as Mount Rushmore. Native Hope. 2020.
United States v. Sioux Nation of Indians, 448 U.S. 371 (1980). JUSTIA. US Supreme Court.
Sacred Site Pe’ Sla Gains Indian Land Status. Shakopee Mdewakanton Sioux Community. 14.03.2016.
3 kwietnia 1940 r. rozpoczęły się masowe egzekucje polskich oficerów z obozów w Kozielsku, Ostaszkowie i Starobielsku (zbrodnia katyńska). Ogółem rozstrzelano co najmniej 21 768 obywateli II Rzeczpospolitej.