Tego dnia w 1939 roku



1 września 1939 r. o godzinie 4.48 niemiecki pancernik „Schleswig-Holstein” otworzył ogień w kierunku polskiej Wojskowej Składnicy Tranzytowej na Westerplatte, co wbrew faktom historycznym zostało powszechnie uznane za rozpoczęcie działań wojennych II wojny światowej.

Schleswig-Holstein podczas ostrzału Westerplatte

„Schleswig-Holstein” w porcie gdańskim podczas ostrzału Westerplatte. 1 września 1939 r.

Autor nieznany. Źródło: Instytut Pamięci Narodowej.

Domena publiczna, via Wikimedia Commons

Bliższa analiza dokumentów historycznych wskazuje wyraźnie, że otwarcie ognia z „Schleswiga-Holsteina” poprzedził szereg działań zbrojnych mających miejsce po północy z 31 sierpnia na 1 września 1939 r. Przykładowo już o godzinie 1 w nocy rozpoczęto atak na posterunek polskiej straży granicznej w Jeziorkach koło Piły, a w okolicach Rybnika Wehrmacht przekroczył granicę przed 2 w nocy. Około 4.15-4.25 nastąpił atak na stację PKP w Szymankowie, a o 4.35 Luftwaffe zaatakowała okolice mostów w Tczewie (według niemieckich dokumentów o 4.40). Do niedawna sporna pozostawała dokładna godzina rozpoczęcia nalotu na Wieluń (4.40 czy 5.40 według ustaleń IPN, wersję tę potwierdzałyby także dokumenty niemieckie), przyczyną nieporozumienia stało się błędne przyjęcie, że Polska w 1939 r.  miała godzinną różnicę czasową w stosunku do Niemiec.

Niezależnie od powyższego przypomnieć można o niemieckim „wypadku przy pracy”, jakim był incydent jabłonkowski z 26 sierpnia 1939 r. (datę inwazji wyznaczoną na ten dzień przełożono, jednak wiadomość o tym nie dotarła na czas do wszystkich oddziałów w terenie i niektóre przystąpiły do zaplanowanych działań).

Oprócz regularnych działań wojennych otwartą agresję poprzedziły akty dywersji i terroru (np. zamach bombowy na dworcu PKP w Tarnowie 28.08.1939), prowokacje (np. napad na radiostację w Gliwicach 31.08.1939) oraz liczne incydenty graniczne i naruszenia polskiej przestrzeni powietrznej przez Luftwaffe.

AKTUALIZACJA 24.09.2021 © ŁUKASZ SOBANIAK


1 września 1939 r., punktualnie o godz..? Kaja Drąg, Adam Żeberkiewicz. Główny Urząd Miar.

Polacy Zgubieni w Czasie. Michał Tomasz Wójcicki. Rzeczpospolita, Warszawa 27-28.10.2018, s. 30-31.

WIELUŃ, 1 WRZEŚNIA 1939. fragment tekstu dr. Grzegorza Bębnika – Tylko u nas – Pamięć.pl – portal edukacyjny IPN.

INNE ROCZNICE WYDARZEŃ HISTORYCZNYCH W NAJBLIŻSZYCH DNIACH:

3 grudnia 1961 r. w Sosnowcu Stanisław Jaros bezskutecznie usiłował dokonać zamachu bombowego na I sekretarza KC PZPR Władysława Gomułkę. Więcej…

4 grudnia 1793 r. w Paryżu dekretem 14 Frimaire'a zarządzono wydawanie „Bulletin des lois de la République Française”, pierwszego na świecie dziennika urzędowego służącego publikacji aktów prawnych.

5 grudnia 1933 r. doszło do ratyfikacji 21. poprawki do Konstytucji Stanów Zjednoczonych uchylającej  18. poprawkę o wprowadzeniu prohibicji - co faktycznie oznaczało zniesienie prohibicji w USA. Więcej…

5 grudnia 1994 r. w Budapeszcie podpisano memorandum, na mocy którego Federacja Rosyjska, Wielka Brytania oraz Stany Zjednoczone zobowiązały się do respektowania suwerenności i integralności terytorialnej Ukrainy w zamian za przekazanie przez nią strategicznej broni nuklearnej Rosji. Niecałe dwadzieścia lat później Federacja Rosyjska nie dotrzymała tych zobowiązań, dokonując aneksji Krymu (2014). Jak wyjaśnili przedstawiciele Rosji Ukraina po rewolucji z 2014 r. i obaleniu prorosyjskiego prezydenta Wiktora Janukowycza nie była państwem tożsamym z Ukrainą objętą gwarancjami wynikającymi z memorandum budapeszteńskiego.

6 grudnia 1956 r. mecz piłki wodnej Węgry-ZSRR rozegrany w trakcie igrzysk olimpijskich w Melbourne (niedługo po stłumieniu przez ZSRR powstania węgierskiego) kończy się krwawą bójką zawodników - sprowokowany zawodnik ZSRR uderzył Węgra. Więcej…

7 grudnia 1941 r. japoński zespół uderzeniowy (6 lotniskowców i 380 samolotów) dowodzony przez admirała Isoroku Yamamoto zaatakował amerykańską bazę lotniczą i morską w Pearl Harbour na Hawajach. Więcej…

8 grudnia 1902 r. w Parochońsku na Polesiu urodziła się Zofia Chomętowska (1902-1991), jedna z najważniejszych autorek polskiej fotografii dwudziestolecia międzywojennego. Więcej…

9 grudnia 1952 r. w Londynie zmiana pogody doprowadziła do ustąpienia Wielkiego Smogu, utrzymującego się od 5 grudnia. W ciągu tych kilku dni mgła zawierająca zanieczyszczenia atmosferyczne powstałe głównie w wyniku spalania węgla doprowadziła do śmierci co najmniej 4 tysięcy mieszkańców Londynu.

WIĘCEJ WYDARZEŃ HISTORYCZNYCH W CIĄGU ROKU...