Tego dnia w 1938 roku



2 października 1938 r. wojska polskie wkroczyły na Zaolzie. Wcześniej Czechosłowacja w odpowiedzi na polskie ultimatum wyraziła zgodę na przekazania Polsce spornego terytorium.

Ilustrowany Kuryer Codzienny 3 X 1938

Pierwsza strona Ilustrowanego Kuryera Codziennego.

3.10.1938 r.

Domena publiczna, via Wikimedia Commons

Ocena tego wydarzenia jest do dziś kontrowersyjna. Z pewnością zgoda Czechosłowacji na przekazanie Polsce Zaolzia była wymuszona rozpaczliwą dla niej sytuacją po konferencji monachijskiej. Trzeba jednak też pamiętać, w jaki sposób sama Czechosłowacja uzyskała Zaolzie w 1920 r. Było to również nic innego jak wykorzystanie ciężkiego położenia Polski w czasie wojny polsko-bolszewickiej. Ze względu na pogarszającą się sytuację militarną rząd polski zrezygnował z Zaolzia pod warunkiem przepuszczania przez Czechosłowację transportów z bronią dla Wojska Polskiego. Tymczasem Czesi Zaolzie zajęli, zaś transporty broni nadal blokowali, nie mówiąc już o zablokowaniu znacznej węgierskiej pomocy wojskowej w krytycznej dla Polski sytuacji militarnej. Dla oceny całej sytuacji istotny jest także fakt represyjnej polityki władz Czechosłowacji wobec większości polskiej na Zaolziu w latach 1920-1938. Biorąc to wszystko pod uwagę polskie czynniki rządowe uznały, że należy Zaolzie zająć uprzedzając działania Niemców w tym zakresie.

Ilustrowany Kuryer Codzienny 5 X 1938

Pierwsza strona Ilustrowanego Kuryera Codziennego.

5.10.1938 r.

Domena publiczna, via Wikimedia Commons

Niemniej jednak zajęcie Zaolzia miało fatalne dla Polski skutki wizerunkowe, a z perspektywy czasu okazało się poważnym błędem dyplomatycznym. Polska została uznana przez polityków zachodnich (Churchill, Daladier) niemal za wspólnika III Rzeszy w rozbiorze Czechosłowacji, pomimo że polskie ultimatum w sprawie Zaolzia było tylko dość oczywistym następstwem wymuszonych na Czechosłowacji cesji terytorialnych zaakceptowanych przez państwa zachodnie na konferencji w Monachium. Związek Sowiecki zareagował jeszcze ostrzej, oferując Czechosłowacji pomoc wojskową i grożąc Polsce zerwaniem paktu o nieagresji. Ponadto z czasem dla dyplomacji rosyjskiej polska aneksja stała się wygodnym kontrargumentem usprawiedliwiającym współpracę niemiecko-sowiecką przeciwko Polsce przed 1941 r.

To wszystko jednak przyniosła przyszłość. W 1938 r. na fali ogólnego entuzjazmu w Polsce nikt nie zwrócił uwagi na gorzki komentarz czechosłowackiego generała przekazującego Zaolzie wojskom polskim, który przewidywał, że niebawem Polacy będą przekazywać sporne terytorium Niemcom…

AKTUALIZACJA 19.08.2021 © ŁUKASZ SOBANIAK


Zmiana granicy Polski z Czecho-Słowacją 1938. Mapa Wojskowego Instytutu Geograficznego. 1938.

Dalekie Zaolzie. Polityka. 3 października 2009.

INNE ROCZNICE WYDARZEŃ HISTORYCZNYCH W NAJBLIŻSZYCH DNIACH:

1 czerwca 1962 r. w więzieniu w Ramli (Izrael) wykonano karę śmierci orzeczoną 15 grudnia 1961 r. wyrokiem Sądu Okręgowego w Jerozolimie wobec SS-Obersturmbannführera Adolfa Eichmanna za zbrodnie przeciwko ludności żydowskiej, zbrodnie wojenne, zbrodnie przeciwko ludzkości oraz przynależność do organizacji uznanych w Norymberdze za przestępcze. Egzekucję poprzedziło odrzucenie apelacji przez Sąd Najwyższy Izraela i nieskorzystanie z prawa łaski przez prezydenta Icchaka Ben Cewiego. Wyrok wykonano zaraz po północy. W ciągu kilku godzin ciało skremowano, a popioły rozsypano w Morzu Śródziemnym poza wodami terytorialnymi Izraela.

2 czerwca 1953 r. Elżbieta II została koronowana na królową Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej. Koronacja odbyła się w Opactwie Westminsterskim i była pierwszą taką ceremonią transmitowaną przez telewizję.

3 czerwca 1666 r. w Cieśninie Kaletańskiej angielski wiceadmirał Sir George Ayscue (1616-1672) poddał Holendrom swój flagowy okręt HMS "Royal Prince". Więcej…

4 czerwca 1963 r. brytyjski sekretarz stanu ds. wojny John Profumo (1915-2006) podał się do dymisji w następstwie ujawnionego skandalu obyczajowego z wątkami szpiegowskimi (Afera Profumo). Rezygnację polityka podano do publicznej wiadomości następnego dnia. Więcej…

4 czerwca 1989 r. w Polsce odbyły się pierwsze po II wojnie światowej częściowo wolne wybory do Sejmu i wolne wybory do Senatu. W 2013 r. Sejm Rzeczpospolitej Polskiej w przekonaniu "o szczególnym znaczeniu tej daty dla Polski" ustanowił 4 czerwca Dniem Wolności i Praw Obywatelskich.

5 czerwca 1963 r. w Killinardrish (Cork) w Irlandii zmarł generał Adrian Carton de Wiart (1880-1963), uczestnik wojny burskiej, obu wojen światowych, a w międzyczasie wojny polsko-bolszewickiej. Więcej…

WIĘCEJ WYDARZEŃ HISTORYCZNYCH W CIĄGU ROKU...