3 kwietnia 1941 r. premier Węgier Pál Teleki popełnił samobójstwo, nie chcąc się ugiąć przed żądaniami III Rzeszy dotyczącymi ataku na Jugosławię.
Pál Teleki de Szék
(1871-1941)
Autor nieznany, 1939 r.
Domena publiczna,
via Wikimedia Commons
Pál Teleki hrabia Szék (1871-1941) wielokrotnie dał się poznać jako polityk podejmujący nonkonformistyczne decyzje w polityce zagranicznej Węgier. Już w w 1920 r. rząd Pála Telekiego podjął decyzję o udzieleniu pomocy militarnej Polsce będącej w krytycznym momencie wojny z Rosją sowiecką. W 1939 r. w imieniu Węgier odmówił III Rzeszy (żądającej udostępnienia węgierskich linii kolejowych i umożliwienia ataku na Polskę z terytorium Węgier) udziału w jakiejkolwiek akcji zbrojnej przeciwko Polsce, motywując to względami moralnymi i historycznymi. Po klęsce Polski we wrześniu 1939 r. Węgry otwarły granice dla uchodźców, którym zapewniano wszelką możliwą pomoc aż do wkroczenia wojsk niemieckich na terytorium Węgier w 1944 r. Polscy żołnierze zostali formalnie internowani w Węgrzech, jednak sposób wykonania tego internowania umożliwił większości wyjazd do Francji i kontynuowanie walki.
W 1941 r., nie chcąc ugiąć się przed żądaniami Hitlera w sprawie pomocy wojskowej w ataku na Jugosławię, z którą w 1940 r. podpisał pakt o nieagresji, a jednocześnie nie mogąc spełnić żądań brytyjskich w tej sprawie (aktywne przeciwdziałanie inwazji na Jugosławię, łącznie z wypowiedzeniem wojny III Rzeszy) popełnił samobójstwo.
W liście pożegnalnym przewidział grożące Węgrom konsekwencje przegranej wojny u boku III Rzeszy, uznając swoją odpowiedzialność polityczną za te wydarzenia. Rozwój sytuacji wojskowej i politycznej w 1944 r. w pełni potwierdził prognozy Pála Telekiego.
Grób Pála Telekiego na cmentarzu Máriabesnyő w Gödöllő. 2011.
Autor: Szenti Tamás, 11.09.2011.
CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons
AKTUALIZACJA 01.04.2022 © ŁUKASZ SOBANIAK
Pál, Count Teleki, prime minister of Hungary. The Editors of Encyclopaedia Britannica. Mar 30, 2021
Hungary in the Mirror of the Western World 1938–1958. IV. Hitler and Hungary. CORVINUS LIBRARY Hungarian History. 2012.
3 kwietnia 1940 r. rozpoczęły się masowe egzekucje polskich oficerów z obozów w Kozielsku, Ostaszkowie i Starobielsku (zbrodnia katyńska). Ogółem rozstrzelano co najmniej 21 768 obywateli II Rzeczpospolitej.