Tego dnia w 1979 roku



4 listopada 1979 r. w Teheranie kilkuset irańskich studentów wtargnęło do ambasady USA, biorąc ponad 60 zakładników spośród przebywających tam członków personelu dyplomatycznego i obywateli amerykańskich (Iran hostage crisis).

Iran hostage crisis - Iraninan students comes up U.S. embassy in Tehran

4 listopada 1979 r. Irańscy studenci wdzierają się na teren ambasady USA.

Autor nieznany.

Domena publiczna, via Wikimedia Commons

Jakkolwiek nie ma dowodów, że wystąpienie studentów było bezpośrednio inspirowane politycznie, po zajęciu ambasady i wzięciu zakładników ich działania poparły niemal wszystkie siły polityczne w Iranie poza liberałami. Czynnikiem jednoczącym była oczywiście historycznie uwarunkowana nienawiść do Ameryki.

Oczywiste złamanie prawa międzynarodowego potępił tylko premier Iranu Mehdi Bazargan (1907-1995), który wezwał do natychmiastowego uwolnienia zakładników. Ponieważ jednak jego stanowisko nie znalazło jakiekolwiek poparcia dwa dni później podał się do dymisji.

Zwolnienie zakładników uzależniono od wydania obalonego szacha Mohammada Rezy Pahlawiego (który po wygnaniu udał się początkowo do USA), zwrotu jego majątku Iranowi oraz przeprosin rządu USA za ingerencje w sprawy wewnętrzne Iranu.

Po nieudanej próbie odbicia zakładników w kwietniu 1980 r. (klęska operacji Delta Force Eagle Claw) Irańczycy jeszcze bardziej zradykalizowali postawę. Część zakładników wywieziono z ambasady, aby utrudnić ewentualne kolejne próby ich odbicia.

Dopiero groźba nałożenia kolejnych sankcji USA, śmierć szacha (lipiec 1980 r.) oraz rosnące straty wizerunkowe w warunkach toczącej się wojny z Irakiem doprowadziły do zwolnienia zakładników 20 stycznia 1981 r.

Iran hostages return

Zwolnieni przez Iran zakładnicy wracają do USA. Baza USAF w Andrews, Maryland. 27 stycznia 1981 r.

Don Koralewski

Domena publiczna, via Wikimedia Commons

Chociaż sprawa wzięcia zakładników w ambasadzie USA skonsolidowała Irańczyków wydaje się, że wydarzenia  lat 1979-1981 nie przyniosły korzyści Iranowi. Porozumienie w sprawie uwolnienia zakładników nie uwzględniało pierwotnych żądań irańskich (wynegocjowano tylko realizację dostaw wojskowych opłaconych jeszcze za czasów szacha), a dodatkowym kosztem była utrata międzynarodowego poparcia w wojnie z Irakiem.

Sprawa zapoczątkowała też długotrwały kryzys w stosunkach irańsko-amerykańskich. Oba kraje zerwały bezpośrednie stosunki dyplomatyczne, a ich interesy są reprezentowane przez sekcje amerykańskie w ambasadach Pakistanu i Szwajcarii.

Rząd w Teheranie w rocznicę wydarzeń organizuje eventy z paleniem flagi amerykańskiej i okrzykami „Śmierć Ameryce!”. Ostatnio jednak ponoć w czasie tych „spontanicznych” demonstracji entuzjazm ich uczestników osłabł…

AKTUALIZACJA 02.11.2021 © ŁUKASZ SOBANIAK

INNE ROCZNICE WYDARZEŃ HISTORYCZNYCH W NAJBLIŻSZYCH DNIACH:

1 czerwca 1962 r. w więzieniu w Ramli (Izrael) wykonano karę śmierci orzeczoną 15 grudnia 1961 r. wyrokiem Sądu Okręgowego w Jerozolimie wobec SS-Obersturmbannführera Adolfa Eichmanna za zbrodnie przeciwko ludności żydowskiej, zbrodnie wojenne, zbrodnie przeciwko ludzkości oraz przynależność do organizacji uznanych w Norymberdze za przestępcze. Egzekucję poprzedziło odrzucenie apelacji przez Sąd Najwyższy Izraela i nieskorzystanie z prawa łaski przez prezydenta Icchaka Ben Cewiego. Wyrok wykonano zaraz po północy. W ciągu kilku godzin ciało skremowano, a popioły rozsypano w Morzu Śródziemnym poza wodami terytorialnymi Izraela.

2 czerwca 1953 r. Elżbieta II została koronowana na królową Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej. Koronacja odbyła się w Opactwie Westminsterskim i była pierwszą taką ceremonią transmitowaną przez telewizję.

3 czerwca 1666 r. w Cieśninie Kaletańskiej angielski wiceadmirał Sir George Ayscue (1616-1672) poddał Holendrom swój flagowy okręt HMS "Royal Prince". Więcej…

4 czerwca 1963 r. brytyjski sekretarz stanu ds. wojny John Profumo (1915-2006) podał się do dymisji w następstwie ujawnionego skandalu obyczajowego z wątkami szpiegowskimi (Afera Profumo). Rezygnację polityka podano do publicznej wiadomości następnego dnia. Więcej…

4 czerwca 1989 r. w Polsce odbyły się pierwsze po II wojnie światowej częściowo wolne wybory do Sejmu i wolne wybory do Senatu. W 2013 r. Sejm Rzeczpospolitej Polskiej w przekonaniu "o szczególnym znaczeniu tej daty dla Polski" ustanowił 4 czerwca Dniem Wolności i Praw Obywatelskich.

5 czerwca 1963 r. w Killinardrish (Cork) w Irlandii zmarł generał Adrian Carton de Wiart (1880-1963), uczestnik wojny burskiej, obu wojen światowych, a w międzyczasie wojny polsko-bolszewickiej. Więcej…

WIĘCEJ WYDARZEŃ HISTORYCZNYCH W CIĄGU ROKU...