Tego dnia w 1979 roku



4 listopada 1979 r. w Teheranie kilkuset irańskich studentów wtargnęło do ambasady USA, biorąc ponad 60 zakładników spośród przebywających tam członków personelu dyplomatycznego i obywateli amerykańskich (Iran hostage crisis).

Iran hostage crisis - Iraninan students comes up U.S. embassy in Tehran

4 listopada 1979 r. Irańscy studenci wdzierają się na teren ambasady USA.

Autor nieznany.

Domena publiczna, via Wikimedia Commons

Jakkolwiek nie ma dowodów, że wystąpienie studentów było bezpośrednio inspirowane politycznie, po zajęciu ambasady i wzięciu zakładników ich działania poparły niemal wszystkie siły polityczne w Iranie poza liberałami. Czynnikiem jednoczącym była oczywiście historycznie uwarunkowana nienawiść do Ameryki.

Oczywiste złamanie prawa międzynarodowego potępił tylko premier Iranu Mehdi Bazargan (1907-1995), który wezwał do natychmiastowego uwolnienia zakładników. Ponieważ jednak jego stanowisko nie znalazło jakiekolwiek poparcia dwa dni później podał się do dymisji.

Zwolnienie zakładników uzależniono od wydania obalonego szacha Mohammada Rezy Pahlawiego (który po wygnaniu udał się początkowo do USA), zwrotu jego majątku Iranowi oraz przeprosin rządu USA za ingerencje w sprawy wewnętrzne Iranu.

Po nieudanej próbie odbicia zakładników w kwietniu 1980 r. (klęska operacji Delta Force Eagle Claw) Irańczycy jeszcze bardziej zradykalizowali postawę. Część zakładników wywieziono z ambasady, aby utrudnić ewentualne kolejne próby ich odbicia.

Dopiero groźba nałożenia kolejnych sankcji USA, śmierć szacha (lipiec 1980 r.) oraz rosnące straty wizerunkowe w warunkach toczącej się wojny z Irakiem doprowadziły do zwolnienia zakładników 20 stycznia 1981 r.

Iran hostages return

Zwolnieni przez Iran zakładnicy wracają do USA. Baza USAF w Andrews, Maryland. 27 stycznia 1981 r.

Don Koralewski

Domena publiczna, via Wikimedia Commons

Chociaż sprawa wzięcia zakładników w ambasadzie USA skonsolidowała Irańczyków wydaje się, że wydarzenia  lat 1979-1981 nie przyniosły korzyści Iranowi. Porozumienie w sprawie uwolnienia zakładników nie uwzględniało pierwotnych żądań irańskich (wynegocjowano tylko realizację dostaw wojskowych opłaconych jeszcze za czasów szacha), a dodatkowym kosztem była utrata międzynarodowego poparcia w wojnie z Irakiem.

Sprawa zapoczątkowała też długotrwały kryzys w stosunkach irańsko-amerykańskich. Oba kraje zerwały bezpośrednie stosunki dyplomatyczne, a ich interesy są reprezentowane przez sekcje amerykańskie w ambasadach Pakistanu i Szwajcarii.

Rząd w Teheranie w rocznicę wydarzeń organizuje eventy z paleniem flagi amerykańskiej i okrzykami „Śmierć Ameryce!”. Ostatnio jednak ponoć w czasie tych „spontanicznych” demonstracji entuzjazm ich uczestników osłabł…

AKTUALIZACJA 02.11.2021 © ŁUKASZ SOBANIAK

INNE ROCZNICE WYDARZEŃ HISTORYCZNYCH W NAJBLIŻSZYCH DNIACH:

28 kwietnia 1945 r. w Giulino di Mezzegra nad jeziorem Como komunistyczni partyzanci rozstrzelali Benito Mussoliniego (1883-1945) i Clarę Petacci (1912-1945), schwytanych w trakcie próby ucieczki z Mediolanu do Szwajcarii. Rozstrzelano także innych ujętych członków kierownictwa Włoskiej Republiki Socjalnej. Więcej…

29 kwietnia 1899 r. w Achères koło Paryża Camille Jenatzy (1868-1913) jako pierwszy na świecie przekroczył prędkość 100 km/h. Więcej…

30 kwietnia 1943 r. brytyjski kontrwywiad zrealizował kluczowy element operacji Mincemeat. Była to niezwykła i drobiazgowo opracowana akcja dezinformacyjna, która skutecznie odwróciła uwagę państw osi od planowanej alianckiej inwazji na Sycylię, a ponadto przyniosła aliantom wiele innych niezamierzonych korzyści. Więcej…

1 maja 1960 r. nad Swierdłowskiem (obecnie Jekaterynburg) na Uralu został zestrzelony samolot szpiegowski Lockheed U-2.  Maszynę pilotował kapitan Francis Gary Powers (1929-1977), wykonujący dla CIA i USAF zadanie fotograficznego rozpoznania powietrznego nad terytorium ZSRR (misja Grand Slam). Więcej…

2 maja 73 r. zakończyło się rzymskie oblężenie Masady, potężnej twierdzy nad Morzem Martwym. Żołnierze X Legionu pod wodzą Flawiusza Silwy wkroczyli do fortecy, której obrońcy dowodzeni przez Eleazara ben Jaira popełnili zbiorowe samobójstwo w obliczu nieuchronnej klęski. Upadek Masady zakończył powstanie przeciwko panowaniu rzymskiemu w Judei, zwane wojną żydowską (66-73 r.). Od czasów generała Mosze Dajana (1915-1981) Masada jest jednym z historycznych miejsc, w których żołnierze armii izraelskiej składają przysięgę.

WIĘCEJ WYDARZEŃ HISTORYCZNYCH W CIĄGU ROKU...