6 lipca 1934 r. rozpoczął działalność obóz odosobnienia w Berezie Kartuskiej (aktualnie Białoruś), zorganizowany przez władze II Rzeczypospolitej pod oficjalną nazwą Miejsce Odosobnienia w Berezie Kartuskiej.
W latach 1934–1939 trafiali do niego podejrzani o działalność wywrotową i przeciwnicy polityczni sanacji (głównie komuniści, narodowcy i nacjonaliści ukraińscy), więziono w nim także przestępców gospodarczych oraz kryminalnych, a przed wybuchem II wojny światowej – podejrzewanych o dywersję i szpiegostwo na rzecz III Rzeszy.
Osadzenie odbywało się na okres 3 miesięcy (z możliwością przedłużenia), bez orzeczenia sądowego – na podstawie decyzji administracyjnej ministra spraw wewnętrznych (na wniosek starosty lub komendanta policji, zaaprobowany przez wojewodę), od której nie służył żaden środek odwoławczy.
W ciągu pięciu lat istnienia Miejsca Odosobnienia w Berezie Kartuskiej osadzono tam około trzech tysięcy osób. Udokumentowana liczba ofiar śmiertelnych nie przekracza dwudziestu osób.
Jakkolwiek pobyt w Berezie miał złamać psychicznie osadzonych (stosowano szeroki wachlarz szykan i tortur) nie był to z pewnością obóz koncentracyjny porównywalny z obozami koncentracyjnymi III Rzeszy w ich ostatecznym, najbardziej znanym kształcie czy też sowieckimi łagrami (co jest czasami sugerowane).
Aspekty prawne utworzenia obozu odosobnienia w Berezie Kartuskiej i reakcje środowisk politycznych. Wybór materiałów i dokumentów. Wojciech Śleszyński, Беларускі Гістарычны Зборнік – Białoruskie Zeszyty Historyczne nr 20.
Bereza Kartuska – jak było naprawdę? kresy24.pl, 15.04.2021.
Bereza Kartuska – czarna karta historii II RP. Bohdan Piętka, Myśl Polska, nr 39-40 (28.09-5.10.2014)
Czy Bereza Kartuska była obozem koncentracyjnym? Rafał Kuzak, Kamil Janicki. WielkaHISTORIA. 21.08.2019
Zwyczajny dzień w Berezie Kartuskiej. Szczera relacja polityka zesłanego do sanacyjnego obozu. Rafał Kuzak. WielkaHISTORIA. 4.07.2021