Tego dnia w 1794 roku



8 maja 1794 r. w Paryżu został zgilotynowany wybitny francuski naukowiec Antoine Lavoisier (1743-1794).  Ojciec nowoczesnej chemii został osądzony i stracony w ciągu jednego dnia.

David - Portrait of Monsieur Lavoisier and His Wife

Antoine-Laurent Lavoisier z żoną Marie-Anne Paulze Lavoisier.
Jacques-Louis David, 1788 r.
Domena publiczna,
via Wikimedia Commons

Znakomity naukowiec miał nieszczęście być jednocześnie prawnikiem i poborcą podatkowym za czasów Ancien Régime’u. Jak wielu innych dzierżawców podatkowych z czasów monarchii został uznany za winnego rozlicznych przestępstw na szkodę kraju i wyrokiem Trybunału Rewolucyjnego Republiki Francuskiej skazany na śmierć. Ponoć po ogłoszeniu mu wyroku skazany złożył prośbę o przesunięcie egzekucji o kilka dni – a to z powodu nieukończonej pracy nad eksperymentem naukowym. Odnosząc się do tegoż wniosku przewodniczący trybunału Jean-Baptiste Coffinhal (1762-1794) rzekomo stwierdził: „Republika nie potrzebuje uczonych ani chemików, bieg sprawiedliwości nie może być wstrzymywany !”

„La République n’a pas besoin de savants ni de chimistes; le cours de la justice ne peut être suspendu !”

Niestety znawcy tematu twierdzą, że ta porywająca replika sędziego przewodniczącego niemal na pewno jest apokryfem. Bezspornie jednak rewolucyjna sprawiedliwość działała bez zbędnej przewłoki postępowania, czego najlepszym dowodem fakt, że dosięgnęła również samego sędziego Coffinhala niespełna trzy miesiące po zgilotynowaniu Lavoisiera (aczkolwiek z przyczyn całkowicie niezależnych od jego niesłusznego skazania). Proces sędziego Coffinhala był zresztą wzorcowy pod względem szybkości procedowania: przewód sądowy ograniczył się do sprawdzenia tożsamości podsądnego i ogłoszenia mu wyroku śmierci.

Ponoć odrzucenie wniosku o wstrzymanie egzekucji bynajmniej nie zniechęciło Lavoisiera do doświadczeń naukowych. Nawet własną śmierć miał uznać za doskonałą okazję do ostatniego eksperymentu. Rzekomo umówił się ze swoim asystentem, że po zgilotynowaniu będzie próbował mrugać oczami tak długo, jak to będzie możliwe. Rzeczony asystent miał potwierdzić, że naliczył od 15 do 20 mrugnięć w sekundowych odstępach. Niestety i ta barwna opowieść nie znajduje wiarygodnego potwierdzenia w relacjach pisemnych – co rzecz jasna nie znaczy, że jest całkowicie zmyślona.

Jak to często bywa z rewolucyjną sprawiedliwością, półtora roku po ścięciu Lavoisiera został on uznany za niesłusznie skazanego…

06.05.2021 © ŁUKASZ SOBANIAK


Lavoisier Antoine Laurent Encyklopedia PWN, dostęp 6 maja 2021.

Życie ściętej głowy Nauka i Postęp, 25 października 2011.

INNE ROCZNICE WYDARZEŃ HISTORYCZNYCH W NAJBLIŻSZYCH DNIACH:

23 września 1806 r. do Saint Louis powróciła ekspedycja Meriwethera Lewisa i Williama Clarka, pierwsza wyprawa która drogą lądową na zachód poprzez kontynent północnoamerykański dotarła do wybrzeża Pacyfiku. Ekspedycja trwała dwa lata, cztery miesiące i dziesięć dni.

24 września 1877 r. w bitwie pod Shiroyamą Cesarska Armia Japońska zakończyła ostatni bunt samurajów (Bunt Satsumy). Więcej…

26 września 1983 r. w podmoskiewskim centrum dowodzenia Sierpuchow-15 systemy wczesnego ostrzegania powiadomiły o wystrzeleniu przez USA pięciu międzykontynentalnych pocisków balistycznych. Więcej…

27 września 1939 r. w Warszawie rozkazem generała Juliusza Rómmla powołano Służbę Zwycięstwu Polski (SZP), pierwszą organizację zbrojną Polskiego Państwa Podziemnego. Już w listopadzie 1939 r. nastąpiła likwidacja SZP z przejęciem jej struktur przez Związek Walki Zbrojnej, który w 1942 r. został przemianowany na Armię Krajową.

28 września 1066 r. Wilhelm I Zdobywca (1028?-1087) wraz ze swą armią wylądował w Anglii, rozpoczynając inwazję Normanów. Więcej…

29 września 1938 r. rozpoczęła się konferencja w Monachium. Więcej…

WIĘCEJ WYDARZEŃ HISTORYCZNYCH W CIĄGU ROKU...