Tego dnia w 1794 roku



8 maja 1794 r. w Paryżu został zgilotynowany wybitny francuski naukowiec Antoine Lavoisier (1743-1794).  Ojciec nowoczesnej chemii został osądzony i stracony w ciągu jednego dnia.

David - Portrait of Monsieur Lavoisier and His Wife

Antoine-Laurent Lavoisier z żoną Marie-Anne Paulze Lavoisier.
Jacques-Louis David, 1788 r.
Domena publiczna,
via Wikimedia Commons

Znakomity naukowiec miał nieszczęście być jednocześnie prawnikiem i poborcą podatkowym za czasów Ancien Régime’u. Jak wielu innych dzierżawców podatkowych z czasów monarchii został uznany za winnego rozlicznych przestępstw na szkodę kraju i wyrokiem Trybunału Rewolucyjnego Republiki Francuskiej skazany na śmierć. Ponoć po ogłoszeniu mu wyroku skazany złożył prośbę o przesunięcie egzekucji o kilka dni – a to z powodu nieukończonej pracy nad eksperymentem naukowym. Odnosząc się do tegoż wniosku przewodniczący trybunału Jean-Baptiste Coffinhal (1762-1794) rzekomo stwierdził: „Republika nie potrzebuje uczonych ani chemików, bieg sprawiedliwości nie może być wstrzymywany !”

„La République n’a pas besoin de savants ni de chimistes; le cours de la justice ne peut être suspendu !”

Niestety znawcy tematu twierdzą, że ta porywająca replika sędziego przewodniczącego niemal na pewno jest apokryfem. Bezspornie jednak rewolucyjna sprawiedliwość działała bez zbędnej przewłoki postępowania, czego najlepszym dowodem fakt, że dosięgnęła również samego sędziego Coffinhala niespełna trzy miesiące po zgilotynowaniu Lavoisiera (aczkolwiek z przyczyn całkowicie niezależnych od jego niesłusznego skazania). Proces sędziego Coffinhala był zresztą wzorcowy pod względem szybkości procedowania: przewód sądowy ograniczył się do sprawdzenia tożsamości podsądnego i ogłoszenia mu wyroku śmierci.

Ponoć odrzucenie wniosku o wstrzymanie egzekucji bynajmniej nie zniechęciło Lavoisiera do doświadczeń naukowych. Nawet własną śmierć miał uznać za doskonałą okazję do ostatniego eksperymentu. Rzekomo umówił się ze swoim asystentem, że po zgilotynowaniu będzie próbował mrugać oczami tak długo, jak to będzie możliwe. Rzeczony asystent miał potwierdzić, że naliczył od 15 do 20 mrugnięć w sekundowych odstępach. Niestety i ta barwna opowieść nie znajduje wiarygodnego potwierdzenia w relacjach pisemnych – co rzecz jasna nie znaczy, że jest całkowicie zmyślona.

Jak to często bywa z rewolucyjną sprawiedliwością, półtora roku po ścięciu Lavoisiera został on uznany za niesłusznie skazanego…

06.05.2021 © ŁUKASZ SOBANIAK


Lavoisier Antoine Laurent Encyklopedia PWN, dostęp 6 maja 2021.

Życie ściętej głowy Nauka i Postęp, 25 października 2011.

INNE ROCZNICE WYDARZEŃ HISTORYCZNYCH W NAJBLIŻSZYCH DNIACH:

27 marca 1968 r. w pobliżu miasta Kirżacz w Rosji w katastrofie samolotu treningowego MiG-15 UTI  zginął Jurij Gagarin (1934-1968), Bohater Związku Radzieckiego, okryty sławą pierwszego człowieka w kosmosie. Więcej…

28 marca 1947 r. w pobliżu Baligrodu w Bieszczadach w zasadzce zorganizowanej przez Ukraińską Powstańczą Armię w niewyjaśnionych do końca okolicznościach zginął Karol Świerczewski (1897-1947), generał pułkownik Armii Czerwonej i generał broni ludowego Wojska Polskiego - człowiek, który został uwieczniony przez samego Ernesta Hemingwaya w powieści Komu bije dzwon (1940), a nadto dokonał rzeczy imponującej - został odsunięty od dowodzenia w Armii Czerwonej z powodu alkoholizmu i niekompetencji (1941-1942).

29 marca 1925 r. w pociągu pomiędzy Stołpcami a Kołosowem (nad ówczesną granicą polsko-sowiecką) policjant Józef Muraszko śmiertelnie ranił podczas konwojowania byłych oficerów Wojska Polskiego Antoniego Wieczorkiewicza i Walerego Bagińskiego, skazanych za działalność komunistyczną i przygotowanie zamachów bombowych, które miały miejsce w  1923 r. w Warszawie i Krakowie. Więcej…

30 marca 1981 r. w Waszyngtonie przed hotelem Hilton doszło do zamachu na prezydenta Ronalda Reagana (1911-2004). Więcej…

31 marca 1889 r. w Paryżu dokonano uroczystego otwarcia wieży Eiffela. Na wieżę jako pierwsi weszli (windy jeszcze nie działały) urzędnicy rządowi i miejscy oraz przedstawiciele prasy. Otwarcie dla publiczności nastąpiło 15 maja 1889 r. Więcej…

1 kwietnia 1901 r. w Lachowiczach koło Baranowicz (obecnie Białoruś) urodził się Sergiusz Piasecki (1901-1964) - polski pisarz i publicysta, oficer polskiego wywiadu i żołnierz Armii Krajowej. Więcej…

2 kwietnia 1982 r. argentyńska marynarka wojenna rozpoczęła Operación Rosario - inwazję na brytyjskie Falklandy. Więcej…

WIĘCEJ WYDARZEŃ HISTORYCZNYCH W CIĄGU ROKU...