Tego dnia w 1939 roku



8 listopada 1939 r. w Monachium Georg Elser (1903-1945) dokonał nieudanego zamachu bombowego na Adolfa Hitlera w piwiarni Bürgerbräukeller.

Bomba zegarowa została umieszczona przez Elsera w filarze lokalu na początku listopada 1939 r. po przygotowaniach trwających około dwóch miesięcy. Ładunek eksplodował zgodnie z ustawieniem mechanizmu 8 listopada 1939 r. około 21.20. Niestety stało się to już po zakończeniu przemówienia Hitlera. Zginęło 8 osób, rannych zostało ponad 60.

Bundesarchiv Bild 183-E12329, München, Bürgerbräukeller, Sprengstoffanschlag

Wnętrze Bürgerbräukeller nazajutrz po zamachu Georga Elsera. 9 listopada 1939 r.

Wagner .Bundesarchiv, Bild 183-E12329

CC BY-SA 3.0 DE, via Wikimedia Commons

Zamach nie powiódł się wskutek zmiany planów przez Hitlera, który wygłosił swoje przemówienie z godzinnym wyprzedzeniem i opuścił lokal kilkanaście minut przed wybuchem bomby, aby zdążyć na pociąg do Berlina (pierwotny plan zakładał podróż samolotem, jednak tego dnia z powodu mgły lotnisko w Monachium było zamknięte).

Georg Elser został zatrzymany nad granicą szwajcarską w trakcie próby opuszczenia Niemiec jeszcze zanim jego bomba wybuchła w Monachium. Oprócz nożyc do drutu znaleziono przy nim pełen zestaw obciążającego materiału dowodowego: plany bomby i pocztówkę z zaznaczoną lokalizacją podłożenia ładunku.

Gestapo-Akte Georg Elser (Delikt)

Teczka personalna Georga Elsera. Staatspolizeileitstelle Düsseldorf, 1 grudnia 1939 r.

Weißkunig

CC BY-SA 3.0, via Wikimedia Commons

Zamachowiec po przesłuchaniu przez Gestapo został osadzony w Dachau w oczekiwaniu na pokazowy proces po zwycięskim dla III Rzeszy końcu wojny – podejrzewano bowiem działanie z inspiracji brytyjskiego wywiadu (takie przeświadczenie Hitlera doprowadziło m. in. do incydentu w Venlo, czyli uprowadzenia dwóch agentów Secret Intelligence Service z neutralnego terytorium).

Bundesarchiv Bild 183-E12359, München, Adolf Hitler vor Feldherrenhalle

Hitler na uroczystym pogrzebie ofiar zamachu w Bürgerbräukeller. 11 listopada 1939 r.

Wagner. Bundesarchiv, Bild 183-E12359.

CC BY-SA 3.0 DE, via Wikimedia Commons

Ostatecznie Georg Elser został zamordowany na rozkaz Himmlera w kwietniu 1945 r. Niejasnym pozostaje, czy organizując zamach działał sam. W każdym razie śledztwo prowadzone przez Gestapo nie doprowadziło do ujawnienia ewentualnych współsprawców, co jednakże nie zapobiegło wszczęciu represji wobec osób nawet przypadkowo związanych z Elserem i nieświadomych jego planów.

AKTUALIZACJA 14.11.2021 © ŁUKASZ SOBANIAK


Georg Elser Info.

The Carpenter Elser Versus the Führer Hitler. Claus Christian Malzahn. SPIEGEL International. 08.11.2005.

INNE ROCZNICE WYDARZEŃ HISTORYCZNYCH W NAJBLIŻSZYCH DNIACH:

1 czerwca 1962 r. w więzieniu w Ramli (Izrael) wykonano karę śmierci orzeczoną 15 grudnia 1961 r. wyrokiem Sądu Okręgowego w Jerozolimie wobec SS-Obersturmbannführera Adolfa Eichmanna za zbrodnie przeciwko ludności żydowskiej, zbrodnie wojenne, zbrodnie przeciwko ludzkości oraz przynależność do organizacji uznanych w Norymberdze za przestępcze. Egzekucję poprzedziło odrzucenie apelacji przez Sąd Najwyższy Izraela i nieskorzystanie z prawa łaski przez prezydenta Icchaka Ben Cewiego. Wyrok wykonano zaraz po północy. W ciągu kilku godzin ciało skremowano, a popioły rozsypano w Morzu Śródziemnym poza wodami terytorialnymi Izraela.

2 czerwca 1953 r. Elżbieta II została koronowana na królową Wielkiej Brytanii i Irlandii Północnej. Koronacja odbyła się w Opactwie Westminsterskim i była pierwszą taką ceremonią transmitowaną przez telewizję.

3 czerwca 1666 r. w Cieśninie Kaletańskiej angielski wiceadmirał Sir George Ayscue (1616-1672) poddał Holendrom swój flagowy okręt HMS "Royal Prince". Więcej…

4 czerwca 1963 r. brytyjski sekretarz stanu ds. wojny John Profumo (1915-2006) podał się do dymisji w następstwie ujawnionego skandalu obyczajowego z wątkami szpiegowskimi (Afera Profumo). Rezygnację polityka podano do publicznej wiadomości następnego dnia. Więcej…

4 czerwca 1989 r. w Polsce odbyły się pierwsze po II wojnie światowej częściowo wolne wybory do Sejmu i wolne wybory do Senatu. W 2013 r. Sejm Rzeczpospolitej Polskiej w przekonaniu "o szczególnym znaczeniu tej daty dla Polski" ustanowił 4 czerwca Dniem Wolności i Praw Obywatelskich.

5 czerwca 1963 r. w Killinardrish (Cork) w Irlandii zmarł generał Adrian Carton de Wiart (1880-1963), uczestnik wojny burskiej, obu wojen światowych, a w międzyczasie wojny polsko-bolszewickiej. Więcej…

WIĘCEJ WYDARZEŃ HISTORYCZNYCH W CIĄGU ROKU...