Tego dnia w 0009 roku



9 września 9 r. w bitwie w Lesie Teutoburskim plemiona germańskie pod wodzą Arminiusa (16 p.n.e. – 21 n.e.) zniszczyły doszczętnie trzy rzymskie legiony XVII, XVIII i XIX dowodzone przez Publiusa Quinctiliusa Varusa (46 p.n.e.- 9 n.e.).

Wskutek zdrady Arminiusa (obywatela rzymskiego, ekwity będącego jednocześnie księciem jednego z germańskich plemion Cherusków, znanym w historiografii niemieckiej jako Hermann der Cherusker) oraz nieudolnego dowodzenia Publiusa Quinctiliusa Varusa Rzymianie dostali się w zasadzkę w skrajnie niekorzystnych warunkach taktycznych.

Trwająca trzy dni bitwa w Lesie Teutoburskim stała się jedną z największych porażek wojennych w historii Rzymu. Zginęło około 20-30 tysięcy legionistów (niemal wszyscy), wycięto całe trzy legiony, a sam Publius Quinctilius Varus popełnił samobójstwo. Utracono także orły legionowe – po klęsce w Lesie Teutoburskim w armii rzymskiej nie było już nigdy legionów o oznaczeniach XVII, XVIII i XIX.

Chociaż klęska była wstrząsająca dla ówczesnych Rzymian nie miała katastrofalnego charakteru dla Rzymu, utracił on jednak wpływy na ziemiach germańskich na wschód od Renu. Mimo późniejszych sukcesów Germanika (który pobił Arminiusza w bitwie pod Idistaviso w 16 r.) cesarz Tyberiusz uznał, że wojny z Germanami są zbyt kosztowne i odwołał zwycięskiego wodza.

Hermannsdenkmal 1900

Hermannsdenkmal – pomnik Hermanna der Cherusker w Detmold autorstwa Ernsta von Bandel. 1875 r.
Autor nieznany, fotografia kolorowana, ok. 1900 r.
Domena publiczna,
via Wikimedia Commons

Jednak dalekosiężne skutki bitwy były dalej idące. Ubarwiona legendą pamięć o bitwie była znaczącym czynnikiem kształtującym nacjonalizm niemiecki co najmniej do XIX w. (o czym świadczy choćby monumentalny pomnik Arminiusza w Detmold (Hermannsdenkmal), ukończony w 1875 r., z sentymentem wspominany przez SS-Gruppenführera Jürgena Stroopa w książce Kazimierza Moczarskiego Rozmowy z katem).

Jak zresztą zauważa w swojej pracy Arminius the Liberator. Myth and Ideology Martin M. Winkler Arminiusz odgrywał dostrzegalną rolę także w propagandzie nacjonalistycznej i nazistowskiej XX w., a historyczny mit związany z jego postacią jest żywy także w XXI w.

AKTUALIZACJA 09.09.2021 © ŁUKASZ SOBANIAK


Battle of the Teutoburg Forest. Myles Hudson. Encyclopedia Britannica, 22.08.2019.

Mały słownik kultury antycznej. Red. Lidia Winniczuk. WP. Warszawa 1968.

Rozmowy z katem. Kazimierz Moczarski – PIW Warszawa 1985.

Recenzja: Martin M. Winkler, Arminius the Liberator. Myth and Ideology, Oxford University Press 2016, ss. XXIV+356. Scripta Historica. 2016, nr 22, s. 287-292.

Hermannsdenkmal.

INNE ROCZNICE WYDARZEŃ HISTORYCZNYCH W NAJBLIŻSZYCH DNIACH:

18 lutego 1943 r. zostali aresztowani przez Gestapo członkowie niemieckiej antynazistowskiej organizacji Biała Róża: studenci Hans Scholl, Sophie Scholl, Christoph Probst i Willi Graf. Więcej…

19 lutego 1846 r. rozpoczęła się rabacja galicyjska - masowe zabójstwa ziemian (ok. 1200-3000 ofiar) na terenach zachodniej Galicji, połączone z rabunkiem i niszczeniem dworów (około 500 przypadków). Więcej…

20 lutego 1974 r. na wyspie Lubang na Filipinach został odnaleziony przypadkowo Hiroo Onoda (1922-2014), podporucznik Cesarskiej Armii Japońskiej. Hiroo Onoda jako ostatni pozostały przy życiu żołnierz swego oddziału prowadził walkę partyzancką przez 29 lat po zakończeniu wojny. Więcej…

22 lutego 1862 r. w Richmond w stanie Wirginia zaprzysiężono pierwszego i jedynego prezydenta Skonfederowanych Stanów Ameryki (CSA) - Jeffersona Davisa (1808-1889). Więcej…

23 lutego 1836 r. rozpoczęło się oblężenie Alamo (fortu w starej misji w San Antonio de Béxar) przez oddziały meksykańskie pod dowództwem generała Antonio Lópeza de Santa Anna, najbardziej znany współcześnie epizod wojny o niepodległość Teksasu (1835-1836). Więcej…

24 lutego 1953 r. wykonano karę śmierci na generale Auguście Emilu Fieldorfie ps. „Nil” (1895-1953), żołnierzu I Brygady Legionów, uczestniku wojny polsko-bolszewickiej 1920 r. i kampanii wrześniowej 1939 r. , a w czasie okupacji dowódcy Kedywu Armii Krajowej oraz zastępcy Komendanta Głównego Armii Krajowej. Więcej…

WIĘCEJ WYDARZEŃ HISTORYCZNYCH W CIĄGU ROKU...