Tego dnia w 0009 roku



9 września 9 r. w bitwie w Lesie Teutoburskim plemiona germańskie pod wodzą Arminiusa (16 p.n.e. – 21 n.e.) zniszczyły doszczętnie trzy rzymskie legiony XVII, XVIII i XIX dowodzone przez Publiusa Quinctiliusa Varusa (46 p.n.e.- 9 n.e.).

Wskutek zdrady Arminiusa (obywatela rzymskiego, ekwity będącego jednocześnie księciem jednego z germańskich plemion Cherusków, znanym w historiografii niemieckiej jako Hermann der Cherusker) oraz nieudolnego dowodzenia Publiusa Quinctiliusa Varusa Rzymianie dostali się w zasadzkę w skrajnie niekorzystnych warunkach taktycznych.

Trwająca trzy dni bitwa w Lesie Teutoburskim stała się jedną z największych porażek wojennych w historii Rzymu. Zginęło około 20-30 tysięcy legionistów (niemal wszyscy), wycięto całe trzy legiony, a sam Publius Quinctilius Varus popełnił samobójstwo. Utracono także orły legionowe – po klęsce w Lesie Teutoburskim w armii rzymskiej nie było już nigdy legionów o oznaczeniach XVII, XVIII i XIX.

Chociaż klęska była wstrząsająca dla ówczesnych Rzymian nie miała katastrofalnego charakteru dla Rzymu, utracił on jednak wpływy na ziemiach germańskich na wschód od Renu. Mimo późniejszych sukcesów Germanika (który pobił Arminiusza w bitwie pod Idistaviso w 16 r.) cesarz Tyberiusz uznał, że wojny z Germanami są zbyt kosztowne i odwołał zwycięskiego wodza.

Hermannsdenkmal 1900

Hermannsdenkmal – pomnik Hermanna der Cherusker w Detmold autorstwa Ernsta von Bandel. 1875 r.
Autor nieznany, fotografia kolorowana, ok. 1900 r.
Domena publiczna,
via Wikimedia Commons

Jednak dalekosiężne skutki bitwy były dalej idące. Ubarwiona legendą pamięć o bitwie była znaczącym czynnikiem kształtującym nacjonalizm niemiecki co najmniej do XIX w. (o czym świadczy choćby monumentalny pomnik Arminiusza w Detmold (Hermannsdenkmal), ukończony w 1875 r., z sentymentem wspominany przez SS-Gruppenführera Jürgena Stroopa w książce Kazimierza Moczarskiego Rozmowy z katem).

Jak zresztą zauważa w swojej pracy Arminius the Liberator. Myth and Ideology Martin M. Winkler Arminiusz odgrywał dostrzegalną rolę także w propagandzie nacjonalistycznej i nazistowskiej XX w., a historyczny mit związany z jego postacią jest żywy także w XXI w.

AKTUALIZACJA 09.09.2021 © ŁUKASZ SOBANIAK


Battle of the Teutoburg Forest. Myles Hudson. Encyclopedia Britannica, 22.08.2019.

Mały słownik kultury antycznej. Red. Lidia Winniczuk. WP. Warszawa 1968.

Rozmowy z katem. Kazimierz Moczarski – PIW Warszawa 1985.

Recenzja: Martin M. Winkler, Arminius the Liberator. Myth and Ideology, Oxford University Press 2016, ss. XXIV+356. Scripta Historica. 2016, nr 22, s. 287-292.

Hermannsdenkmal.

INNE ROCZNICE WYDARZEŃ HISTORYCZNYCH W NAJBLIŻSZYCH DNIACH:

15 maja 1987 r. z kosmodromu Bajkonur w Kazachstanie wystartowała rakieta nośna Energia z nieuzbrojonym prototypem sowieckiej kosmicznej stacji bojowej Polus. Stacji nie udało się jednak umieścić na założonej niskiej orbicie okołoziemskiej wskutek wadliwych elementów systemu sterowania, a jej szczątki spadły do Pacyfiku. Wkrótce w związku z rozpadem ZSRR projekt (mający być odpowiedzią na amerykański program "wojen gwiezdnych" Reagana) został anulowany.

16 maja 1943 r. brytyjskie lotnictwo rozpoczęło realizację operacji Chastise. Celem RAFu było zniszczenie zapór wodnych na rzekach w Zagłębiu Ruhry, co miało doprowadzić do wyłączenia z eksploatacji znaczącej części niemieckiej infrastruktury przemysłowej. Więcej…

18 maja 1792 r. rozpoczęła się niewypowiedziana wojna polsko-rosyjska, zwana wojną w obronie Konstytucji 3 Maja.

19 maja 1802 r. Napoleon Bonaparte jako pierwszy konsul Republiki Francuskiej ustanowił Order Narodowy Legii Honorowej (L’Ordre national de la Légion d’honneur). Pomimo wielokrotnych zmian francuskich systemów politycznych od czasu ustanowienia Legia Honorowa pozostaje do dziś najwyższym odznaczeniem nadawanym przez państwo francuskie za szczególne osiągnięcia wojskowe i cywilne.

20 maja 1927 r. Charles Lindbergh wystartował z lotniska Roosevelt Field na Long Island pod Nowym Jorkiem do pierwszego w historii samotnego lotu transatlantyckiego bez międzylądowań. Więcej…

21 maja 1924 r. w Chicago został porwany i zamordowany 14-letni Bobby Franks. Mordercami okazali się studenci Nathan Leopold i Richard Loeb, działający z zamiarem popełnienia zbrodni doskonałej. Więcej…

WIĘCEJ WYDARZEŃ HISTORYCZNYCH W CIĄGU ROKU...