Tego dnia w 0009 roku



9 września 9 r. w bitwie w Lesie Teutoborskim plemiona germańskie pod wodzą Arminiusa (16 p.n.e. – 21 n.e.) zniszczyły doszczętnie trzy rzymskie legiony XVII, XVIII i XIX dowodzone przez Publiusa Quinctiliusa Varusa (46 p.n.e.- 9 n.e.).

Wskutek zdrady Arminiusa (obywatela rzymskiego, ekwity będącego jednocześnie księciem jednego z germańskich plemion Cherusków, znanym w historiografii niemieckiej jako Hermann der Cherusker) oraz nieudolnego dowodzenia Publiusa Quinctiliusa Varusa Rzymianie dostali się w zasadzkę w skrajnie niekorzystnych warunkach taktycznych.

Trwająca trzy dni bitwa w Lesie Teutoborskim stała się jedną z największych porażek wojennych w historii Rzymu. Zginęło około 20-30 tysięcy legionistów (niemal wszyscy), wycięto całe trzy legiony, a sam Publius Quinctilius Varus popełnił samobójstwo. Utracono także orły legionowe – po klęsce w Lesie Teutoborskim w armii rzymskiej nie było już nigdy legionów o oznaczeniach XVII, XVIII i XIX.

Chociaż klęska była wstrząsająca dla ówczesnych Rzymian nie miała katastrofalnego charakteru dla Rzymu, utracił on jednak wpływy na ziemiach germańskich na wschód od Renu. Mimo późniejszych sukcesów Germanika (który pobił Arminiusza w bitwie pod Idistaviso w 16 r.) cesarz Tyberiusz uznał, że wojny z Germanami są zbyt kosztowne i odwołał zwycięskiego wodza.

Hermannsdenkmal 1900

Hermannsdenkmal – pomnik Hermanna der Cherusker w Detmold autorstwa Ernsta von Bandel. 1875 r.
Autor nieznany, fotografia kolorowana, ok. 1900 r.
Domena publiczna,
via Wikimedia Commons

Jednak dalekosiężne skutki bitwy były dalej idące. Ubarwiona legendą pamięć o bitwie była znaczącym czynnikiem kształtującym nacjonalizm niemiecki co najmniej do XIX w. (o czym świadczy choćby monumentalny pomnik Arminiusza w Detmold (Hermannsdenkmal), ukończony w 1875 r., z sentymentem wspominany przez SS-Gruppenführera Jürgena Stroopa w książce Kazimierza Moczarskiego Rozmowy z katem).

Jak zresztą zauważa w swojej pracy Arminius the Liberator. Myth and Ideology Martin M. Winkler Arminiusz odgrywał dostrzegalną rolę także w propagandzie nacjonalistycznej i nazistowskiej XX w., a historyczny mit związany z jego postacią jest żywy także w XXI w.

AKTUALIZACJA 09.09.2021 © ŁUKASZ SOBANIAK


Battle of the Teutoburg Forest. Myles Hudson. Encyclopedia Britannica, 22.08.2019.

Mały słownik kultury antycznej. Red. Lidia Winniczuk. WP. Warszawa 1968.

Rozmowy z katem. Kazimierz Moczarski – PIW Warszawa 1985.

Recenzja: Martin M. Winkler, Arminius the Liberator. Myth and Ideology, Oxford University Press 2016, ss. XXIV+356. Scripta Historica. 2016, nr 22, s. 287-292.

Hermannsdenkmal.

INNE ROCZNICE WYDARZEŃ HISTORYCZNYCH W NAJBLIŻSZYCH DNIACH:

5 czerwca 1963 r. w Killinardrish (Cork) w Irlandii zmarł generał Adrian Carton de Wiart (1880-1963), uczestnik wojny burskiej, obu wojen światowych, a w międzyczasie wojny polsko-bolszewickiej. Więcej…

6 czerwca 1944 r. w Normandii rozpoczęła się operacja Neptun, największa w historii morska operacja desantowa. Lądowanie aliantów we Francji umożliwiło otwarcie drugiego frontu przeciwko III Rzeszy w zachodniej Europie.

7 czerwca 1927 r. w Warszawie rosyjski emigrant Borys Kowerda (1907-1987) dokonał zamachu na posła nadzwyczajnego i ministra pełnomocnego ZSRR w Polsce Piotra Wojkowa. Do morderstwa doszło na warszawskim Dworcu Głównym - zamachowiec oddał sześć strzałów do sowieckiego dyplomaty (który broniąc się również strzelał), po czym bez jakiegokolwiek oporu ze swojej strony został zatrzymany przez policjantów na miejscu zdarzenia. Więcej…

7 czerwca 1981 r. w pobliżu Bagdadu izraelskie samoloty F-16 dokonały prewencyjnego nalotu na iracki reaktor atomowy Osirak (operacja Opera), co miało spowolnić iracki program atomowy. W latach 80-tych i 90-tych miejsce to było celem nalotów trzykrotnie: w 1980 miał miejsce nalot irański, w 1981 izraelski, w 1991 amerykański. Ostatecznie ośrodek został splądrowany przez samych Irakijczyków w okresie anarchii po upadku Saddama Husajna w wyniku II wojny w Zatoce, przy czym nie wiadomo dokładnie, co padło łupem szabrowników...

8 czerwca 1831 r. w Londynie zmarła Sarah Siddons (1755-1831), walijska aktorka uznawana w XVIII w. za najznakomitszą odtwórczynię ról szekspirowskich.

9 czerwca 1815 r. w Wiedniu przyjęto akt końcowy Kongresu Wiedeńskiego. Dokonano nim rewizji zmian terytorialnych oraz ustrojowych spowodowanych w Europie rewolucją francuską i wojnami napoleońskimi.

10 czerwca 1942 r. w ramach represji za pomoc udzieloną agentom czechosłowackiego rządu emigracyjnego, którzy dokonali zamachu na zbrodniczego Protektora Czech i Moraw SS-Obergruppenführera Reinharda Heydricha Niemcy spacyfikowali czeskie Lidice.

Zamordowano 340 mieszkańców wsi (w tym 82 dzieci), a jej zabudowania zrównano z ziemią. Była to jedna z tych niewielu niemieckich zbrodni w czasie II wojny światowej, która została nie tylko przyznana, ale i oficjalnie nagłośniona przez propagandę nazistowską jako adekwatna forma odwetu za zlikwidowanie wysokiego przedstawiciela władz III Rzeszy.

11 czerwca 1937 r. w Moskwie odbyło się tajne posiedzenie Kolegium Specjalnego Sądu Najwyższego ZSRR w sprawie najwyższych dowódców Armii Czerwonej - w tym marszałka Michaiła Tuchaczewskiego (1893-1937) - oskarżonych o szpiegostwo na rzecz Niemiec i udział w „antysowieckiej wojskowej organizacji trockistowskiej”. Tuchaczewski stał się kolejną ofiarą narastającej podejrzliwości Stalina wobec własnych towarzyszy. Więcej…

WIĘCEJ WYDARZEŃ HISTORYCZNYCH W CIĄGU ROKU...