9 października 1967 r. w La Higuera (Boliwia) został zastrzelony kontrowersyjny argentyński rewolucjonista Ernesto Che Guevara (1928-1967), dzień wcześniej ujęty z bronią w ręku przez armię boliwijską.
Nałogowy rewolucjonista został ujęty w czasie kolejnej próby rozszerzenia rewolucji na obszar Ameryki Południowej – po kilku miesiącach uprawiania partyzantki przeciwko boliwijskiej juncie wojskowej generała René Barrientosa. Następnego dnia po schwytaniu rozstrzelano go na osobisty rozkaz dyktatora, a ciało wystawiono na widok publiczny w Vallegrande. Po zakończeniu prezentacji wojskowy lekarz odciął dłonie Che Guevary (w celu daktyloskopijnej identyfikacji w Buenos Aires), po czym zwłoki pochowano w miejscu, które pozostawało nieznane do 1997 r.
Śmierć człowieka – narodziny mitu. Zwłoki Che Guevary wystawione na widok publiczny w Vallegrande. 10 października 1967 r.
Gustavo Villoldo, CIA.
Domena publiczna, via Wikimedia Commons
Według oceny zawartej w odtajnionym memorandum z daty 11 października 1967 r. sporządzonym dla prezydenta USA Lyndona Johnsona przez doradcę ds. bezpieczeństwa narodowego decyzja władz boliwijskich co do losu Che Guevary była „głupia, ale zrozumiała z boliwijskiego punktu widzenia”.
Przyczyniła się niewątpliwie w sposób decydujący do powstania mitu, który przesłonił Ernesto Che Guevarę jako postać historyczną.
Guerrillero Heroico.
5 marca 1960 r.
Alberto Korda.
Domena publiczna,
via Wikimedia Commons
Dla apologetów Guerrillero Heroico ze słynnego zdjęcia Alberto Kordy to nadal nie tylko światowy symbol rewolucji, ale także bohater narodowy Kuby, walczący z imperializmem bojownik o wolność, w dodatku szlachetny rewolucjonista puszczający wolno jeńców z armii reżimu Batisty. Obraz ten pozostaje w sprzeczności z niektórymi radykalnymi publicznymi wystąpieniami Guevary (choćby deklarowanymi dążeniami do sprowokowania światowego konfliktu nuklearnego w czasie kryzysu kubańskiego), a także głosami krytyków (w tym przedstawicieli kubańskiej opozycji), ukazujących go jak sprawcę wielu zbrodni, twórcę kubańskich obozów reedukacyjnych i bezwzględnego naczelnika więzienia La Cabaña, wreszcie nieudolnego ministra przemysłu i dyrektora banku centralnego odpowiedzialnego za kryzys gospodarki kubańskiej.
W 1997 r. w pobliżu pasa startowego w Vallegrande odkryto miejsce pochówku Che Guevary. Jeszcze w tym samym roku szczątki „artysty walki rewolucyjnej” przeniesiono do mauzoleum w Santa Clara na Kubie, gdzie zostały pochowane z wojskowymi honorami…
AKTUALIZACJA 07.10.2021 © ŁUKASZ SOBANIAK
World: Che: A Myth Embalmed in a Matrix of Ignorance. Time. 12.10.1970.
The Legacy of Ernesto Che Guevara. PBS NewsHour. 20.11.1997.
Che – bohater czy zbrodniarz. Tygodnik Przegląd. 06.03.2005.
Ernesto Guevara, krwawy idol. Rzeczpospolita. 09.10.2012.
National Security Archive: The Death of Che Guevara: Declassified. The George Washington University.