Tego dnia w 1937 roku



11 czerwca 1937 r. w Moskwie odbyło się tajne posiedzenie Kolegium Specjalnego Sądu Najwyższego ZSRR w sprawie najwyższych dowódców Armii Czerwonej – w tym marszałka Michaiła Tuchaczewskiego (1893-1937) – oskarżonych o szpiegostwo na rzecz Niemiec i udział w „antysowieckiej wojskowej organizacji trockistowskiej”. Tuchaczewski stał się kolejną ofiarą narastającej podejrzliwości Stalina wobec własnych towarzyszy.

Do uzyskania „niepodważalnych” dowodów winy posłużono się m. in. niemieckim wywiadem – podsuwając mu przez podwójnego agenta informacje o rzekomym antysowieckim spisku w Armii Czerwonej. Informacje te niemiecka Sicherheitsdienst jeszcze podkoloryzowała, widząc w tym możliwość osłabienia Armii Czerwonej poprzez eliminację jej kierownictwa (w tym osobiście Tuchaczewskiego, który już w 1935 r. trafnie przewidywał agresywne plany Niemiec). Tak spreparowane informacje trafiły w drodze kontrolowanego przecieku z powrotem do służb sowieckich.

Tukhachevsky

Michaił Tuchaczewski. 1935 r.
Domena publiczna,
via Wikimedia Commons

Jak wynikało z krótkiej oficjalnej informacji wszyscy oskarżeni przyznali się do winy. Nie mogło być inaczej, jako że śledztwo osobiście nadzorował szef NKWD, czyli Ludowy Komisarz Spraw Wewnętrznych ZSRR Nikołaj Jeżow, wybitny profesjonalista w swym fachu. Na zachowanym protokole przesłuchania Tuchaczewskiego zawierającym przyznanie się do zarzuconych czynów widoczne są plamy substancji pochodzenia organicznego, którą zidentyfikowano jako rozpryski krwi.

Sprawę Tuchaczewskiego i współoskarżonych procedowano na podstawie przepisów wyłączających udział obrony, możliwość wniesienia środków odwoławczych i nakazujących natychmiastową wykonalność wyroków śmierci.

Po kilkunastogodzinnym niejawnym procesie w nocy 11 czerwca 1937 r. o godz. 23.35 ogłoszono wyrok: wszyscy oskarżeni zostali zdegradowani i skazani na kary śmierci.

Wyroki wykonano na Łubiance w ciągu następnej doby. Marszałka Tuchaczewskiego zastrzelił ponoć osobiście kapitan NKWD Wasilij Błochin, znany później jako jeden z wykonawców zbrodni katyńskiej. Zwłoki rozstrzelanych wywieziono na podmoskiewski plac budowy, gdzie wrzucono je do wykopu i zalano wapnem.

Proces Tuchaczewskiego i jego współoskarżonych zapoczątkował tzw. Wielką Czystkę wśród oficerów Armii Czerwonej w latach 1937–1939. Aresztowano i rozstrzelano tysiące oficerów, co z pewnością przełożyło się na sposób dowodzenia po 22 czerwca 1941 r. i  sowieckie klęski w początkowym okresie wojny z III Rzeszą.

Wszyscy skazani w sprawie „antysowieckiej wojskowej organizacji trockistowskiej” zostali zrehabilitowani w 1957 r.

AKTUALIZACJA 11.06.2021 © ŁUKASZ SOBANIAK


Wyrok śmierci na ośmiu generałów sowieckich. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 130, 13 czerwca 1937.

Tuchaczewski: upadek zbrodniarza. Rzeczpospolita, 11.06.2012.

80 lat temu w Moskwie rozstrzelany został marszałek Tuchaczewski. Dzieje.Pl., 11.06.2017.

INNE ROCZNICE WYDARZEŃ HISTORYCZNYCH W NAJBLIŻSZYCH DNIACH:

25 marca 1811 r. francuski astronom Honoré Flaugergues (1755-1830?) odkrył kometę C/1811 F1 - czyli Wielką Kometę 1811 roku, która została uwieczniona przez samego Adama Mickiewicza. Więcej…

26 marca 1979 r. w Waszyngtonie zawarto traktat pokojowy pomiędzy Izraelem i Egiptem, kończący wojny izraelsko-egipskie, trwające od I wojny izraelsko-arabskiej w 1948 r. Więcej…

27 marca 1968 r. w pobliżu miasta Kirżacz w Rosji w katastrofie samolotu treningowego MiG-15 UTI  zginął Jurij Gagarin (1934-1968), Bohater Związku Radzieckiego, okryty sławą pierwszego człowieka w kosmosie. Więcej…

28 marca 1947 r. w pobliżu Baligrodu w Bieszczadach w zasadzce zorganizowanej przez Ukraińską Powstańczą Armię w niewyjaśnionych do końca okolicznościach zginął Karol Świerczewski (1897-1947), generał pułkownik Armii Czerwonej i generał broni ludowego Wojska Polskiego - człowiek, który został uwieczniony przez samego Ernesta Hemingwaya w powieści Komu bije dzwon (1940), a nadto dokonał rzeczy imponującej - został odsunięty od dowodzenia w Armii Czerwonej z powodu alkoholizmu i niekompetencji (1941-1942).

29 marca 1925 r. w pociągu pomiędzy Stołpcami a Kołosowem (nad ówczesną granicą polsko-sowiecką) policjant Józef Muraszko śmiertelnie ranił podczas konwojowania byłych oficerów Wojska Polskiego Antoniego Wieczorkiewicza i Walerego Bagińskiego, skazanych za działalność komunistyczną i przygotowanie zamachów bombowych, które miały miejsce w  1923 r. w Warszawie i Krakowie. Więcej…

30 marca 1981 r. w Waszyngtonie przed hotelem Hilton doszło do zamachu na prezydenta Ronalda Reagana (1911-2004). Więcej…

31 marca 1889 r. w Paryżu dokonano uroczystego otwarcia wieży Eiffela. Na wieżę jako pierwsi weszli (windy jeszcze nie działały) urzędnicy rządowi i miejscy oraz przedstawiciele prasy. Otwarcie dla publiczności nastąpiło 15 maja 1889 r. Więcej…

WIĘCEJ WYDARZEŃ HISTORYCZNYCH W CIĄGU ROKU...