Tego dnia w 1937 roku



11 czerwca 1937 r. w Moskwie odbyło się tajne posiedzenie Kolegium Specjalnego Sądu Najwyższego ZSRR w sprawie najwyższych dowódców Armii Czerwonej – w tym marszałka Michaiła Tuchaczewskiego (1893-1937) – oskarżonych o szpiegostwo na rzecz Niemiec i udział w „antysowieckiej wojskowej organizacji trockistowskiej”. Tuchaczewski stał się kolejną ofiarą narastającej podejrzliwości Stalina wobec własnych towarzyszy.

Do uzyskania „niepodważalnych” dowodów winy posłużono się m. in. niemieckim wywiadem – podsuwając mu przez podwójnego agenta informacje o rzekomym antysowieckim spisku w Armii Czerwonej. Informacje te niemiecka Sicherheitsdienst jeszcze podkoloryzowała, widząc w tym możliwość osłabienia Armii Czerwonej poprzez eliminację jej kierownictwa (w tym osobiście Tuchaczewskiego, który już w 1935 r. trafnie przewidywał agresywne plany Niemiec). Tak spreparowane informacje trafiły w drodze kontrolowanego przecieku z powrotem do służb sowieckich.

Tukhachevsky

Michaił Tuchaczewski. 1935 r.
Domena publiczna,
via Wikimedia Commons

Jak wynikało z krótkiej oficjalnej informacji wszyscy oskarżeni przyznali się do winy. Nie mogło być inaczej, jako że śledztwo osobiście nadzorował szef NKWD, czyli Ludowy Komisarz Spraw Wewnętrznych ZSRR Nikołaj Jeżow, wybitny profesjonalista w swym fachu. Na zachowanym protokole przesłuchania Tuchaczewskiego zawierającym przyznanie się do zarzuconych czynów widoczne są plamy substancji pochodzenia organicznego, którą zidentyfikowano jako rozpryski krwi.

Sprawę Tuchaczewskiego i współoskarżonych procedowano na podstawie przepisów wyłączających udział obrony, możliwość wniesienia środków odwoławczych i nakazujących natychmiastową wykonalność wyroków śmierci.

Po kilkunastogodzinnym niejawnym procesie w nocy 11 czerwca 1937 r. o godz. 23.35 ogłoszono wyrok: wszyscy oskarżeni zostali zdegradowani i skazani na kary śmierci.

Wyroki wykonano na Łubiance w ciągu następnej doby. Marszałka Tuchaczewskiego zastrzelił ponoć osobiście kapitan NKWD Wasilij Błochin, znany później jako jeden z wykonawców zbrodni katyńskiej. Zwłoki rozstrzelanych wywieziono na podmoskiewski plac budowy, gdzie wrzucono je do wykopu i zalano wapnem.

Proces Tuchaczewskiego i jego współoskarżonych zapoczątkował tzw. Wielką Czystkę wśród oficerów Armii Czerwonej w latach 1937–1939. Aresztowano i rozstrzelano tysiące oficerów, co z pewnością przełożyło się na sposób dowodzenia po 22 czerwca 1941 r. i  sowieckie klęski w początkowym okresie wojny z III Rzeszą.

Wszyscy skazani w sprawie „antysowieckiej wojskowej organizacji trockistowskiej” zostali zrehabilitowani w 1957 r.

AKTUALIZACJA 11.06.2021 © ŁUKASZ SOBANIAK


Wyrok śmierci na ośmiu generałów sowieckich. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 130, 13 czerwca 1937.

Tuchaczewski: upadek zbrodniarza. Rzeczpospolita, 11.06.2012.

80 lat temu w Moskwie rozstrzelany został marszałek Tuchaczewski. Dzieje.Pl., 11.06.2017.

INNE ROCZNICE WYDARZEŃ HISTORYCZNYCH W NAJBLIŻSZYCH DNIACH:

23 września 1806 r. do Saint Louis powróciła ekspedycja Meriwethera Lewisa i Williama Clarka, pierwsza wyprawa która drogą lądową na zachód poprzez kontynent północnoamerykański dotarła do wybrzeża Pacyfiku. Ekspedycja trwała dwa lata, cztery miesiące i dziesięć dni.

24 września 1877 r. w bitwie pod Shiroyamą Cesarska Armia Japońska zakończyła ostatni bunt samurajów (Bunt Satsumy). Więcej…

26 września 1983 r. w podmoskiewskim centrum dowodzenia Sierpuchow-15 systemy wczesnego ostrzegania powiadomiły o wystrzeleniu przez USA pięciu międzykontynentalnych pocisków balistycznych. Więcej…

27 września 1939 r. w Warszawie rozkazem generała Juliusza Rómmla powołano Służbę Zwycięstwu Polski (SZP), pierwszą organizację zbrojną Polskiego Państwa Podziemnego. Już w listopadzie 1939 r. nastąpiła likwidacja SZP z przejęciem jej struktur przez Związek Walki Zbrojnej, który w 1942 r. został przemianowany na Armię Krajową.

28 września 1066 r. Wilhelm I Zdobywca (1028?-1087) wraz ze swą armią wylądował w Anglii, rozpoczynając inwazję Normanów. Więcej…

29 września 1938 r. rozpoczęła się konferencja w Monachium. Więcej…

WIĘCEJ WYDARZEŃ HISTORYCZNYCH W CIĄGU ROKU...