Tego dnia w 1937 roku



11 czerwca 1937 r. w Moskwie odbyło się tajne posiedzenie Kolegium Specjalnego Sądu Najwyższego ZSRR w sprawie najwyższych dowódców Armii Czerwonej – w tym marszałka Michaiła Tuchaczewskiego (1893-1937) – oskarżonych o szpiegostwo na rzecz Niemiec i udział w „antysowieckiej wojskowej organizacji trockistowskiej”. Tuchaczewski stał się kolejną ofiarą narastającej podejrzliwości Stalina wobec własnych towarzyszy.

Do uzyskania „niepodważalnych” dowodów winy posłużono się m. in. niemieckim wywiadem – podsuwając mu przez podwójnego agenta informacje o rzekomym antysowieckim spisku w Armii Czerwonej. Informacje te niemiecka Sicherheitsdienst jeszcze podkoloryzowała, widząc w tym możliwość osłabienia Armii Czerwonej poprzez eliminację jej kierownictwa (w tym osobiście Tuchaczewskiego, który już w 1935 r. trafnie przewidywał agresywne plany Niemiec). Tak spreparowane informacje trafiły w drodze kontrolowanego przecieku z powrotem do służb sowieckich.

Tukhachevsky

Michaił Tuchaczewski. 1935 r.
Domena publiczna,
via Wikimedia Commons

Jak wynikało z krótkiej oficjalnej informacji wszyscy oskarżeni przyznali się do winy. Nie mogło być inaczej, jako że śledztwo osobiście nadzorował szef NKWD, czyli Ludowy Komisarz Spraw Wewnętrznych ZSRR Nikołaj Jeżow, wybitny profesjonalista w swym fachu. Na zachowanym protokole przesłuchania Tuchaczewskiego zawierającym przyznanie się do zarzuconych czynów widoczne są plamy substancji pochodzenia organicznego, którą zidentyfikowano jako rozpryski krwi.

Sprawę Tuchaczewskiego i współoskarżonych procedowano na podstawie przepisów wyłączających udział obrony, możliwość wniesienia środków odwoławczych i nakazujących natychmiastową wykonalność wyroków śmierci.

Po kilkunastogodzinnym niejawnym procesie w nocy 11 czerwca 1937 r. o godz. 23.35 ogłoszono wyrok: wszyscy oskarżeni zostali zdegradowani i skazani na kary śmierci.

Wyroki wykonano na Łubiance w ciągu następnej doby. Marszałka Tuchaczewskiego zastrzelił ponoć osobiście kapitan NKWD Wasilij Błochin, znany później jako jeden z wykonawców zbrodni katyńskiej. Zwłoki rozstrzelanych wywieziono na podmoskiewski plac budowy, gdzie wrzucono je do wykopu i zalano wapnem.

Proces Tuchaczewskiego i jego współoskarżonych zapoczątkował tzw. Wielką Czystkę wśród oficerów Armii Czerwonej w latach 1937–1939. Aresztowano i rozstrzelano tysiące oficerów, co z pewnością przełożyło się na sposób dowodzenia po 22 czerwca 1941 r. i  sowieckie klęski w początkowym okresie wojny z III Rzeszą.

Wszyscy skazani w sprawie „antysowieckiej wojskowej organizacji trockistowskiej” zostali zrehabilitowani w 1957 r.

AKTUALIZACJA 11.06.2021 © ŁUKASZ SOBANIAK


Wyrok śmierci na ośmiu generałów sowieckich. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 130, 13 czerwca 1937.

Tuchaczewski: upadek zbrodniarza. Rzeczpospolita, 11.06.2012.

80 lat temu w Moskwie rozstrzelany został marszałek Tuchaczewski. Dzieje.Pl., 11.06.2017.

INNE ROCZNICE WYDARZEŃ HISTORYCZNYCH W NAJBLIŻSZYCH DNIACH:

30 marca 1981 r. w Waszyngtonie przed hotelem Hilton doszło do zamachu na prezydenta Ronalda Reagana (1911-2004). Więcej…

31 marca 1889 r. w Paryżu dokonano uroczystego otwarcia wieży Eiffela. Na wieżę jako pierwsi weszli (windy jeszcze nie działały) urzędnicy rządowi i miejscy oraz przedstawiciele prasy. Otwarcie dla publiczności nastąpiło 15 maja 1889 r. Więcej…

1 kwietnia 1901 r. w Lachowiczach koło Baranowicz (obecnie Białoruś) urodził się Sergiusz Piasecki (1901-1964) - polski pisarz i publicysta, oficer polskiego wywiadu i żołnierz Armii Krajowej. Więcej…

2 kwietnia 1982 r. argentyńska marynarka wojenna rozpoczęła Operación Rosario - inwazję na brytyjskie Falklandy. Więcej…

3 kwietnia 1940 r. rozpoczęły się masowe egzekucje polskich oficerów z obozów w Kozielsku, Ostaszkowie i Starobielsku (zbrodnia katyńska). Ogółem rozstrzelano co najmniej 21 768 obywateli II Rzeczpospolitej.

3 kwietnia 1941 r. premier Węgier Pál Teleki popełnił samobójstwo, nie chcąc się ugiąć przed żądaniami III Rzeszy dotyczącymi ataku na Jugosławię. Więcej…

4 kwietnia 1973 r. w Nowym Jorku nastąpiło oficjalne otwarcie World Trade Center (budowę rozpoczęto się 5 sierpnia 1966). Centralną częścią kompleksu były Twin Towers -  przez dwa lata będące najwyższymi budynkami na świecie.

5 kwietnia 1794 r. w Paryżu zgilotynowano Georgesa Dantona (1759-1794), adwokata, członka Konwentu i Komitetu Ocalenia Publicznego, jednego z przywódców rewolucji francuskiej. Więcej…

WIĘCEJ WYDARZEŃ HISTORYCZNYCH W CIĄGU ROKU...