Tego dnia w 1937 roku



11 czerwca 1937 r. w Moskwie odbyło się tajne posiedzenie Kolegium Specjalnego Sądu Najwyższego ZSRR w sprawie najwyższych dowódców Armii Czerwonej – w tym marszałka Michaiła Tuchaczewskiego (1893-1937) – oskarżonych o szpiegostwo na rzecz Niemiec i udział w „antysowieckiej wojskowej organizacji trockistowskiej”. Tuchaczewski stał się kolejną ofiarą narastającej podejrzliwości Stalina wobec własnych towarzyszy.

Do uzyskania „niepodważalnych” dowodów winy posłużono się m. in. niemieckim wywiadem – podsuwając mu przez podwójnego agenta informacje o rzekomym antysowieckim spisku w Armii Czerwonej. Informacje te niemiecka Sicherheitsdienst jeszcze podkoloryzowała, widząc w tym możliwość osłabienia Armii Czerwonej poprzez eliminację jej kierownictwa (w tym osobiście Tuchaczewskiego, który już w 1935 r. trafnie przewidywał agresywne plany Niemiec). Tak spreparowane informacje trafiły w drodze kontrolowanego przecieku z powrotem do służb sowieckich.

Tukhachevsky

Michaił Tuchaczewski. 1935 r.
Domena publiczna,
via Wikimedia Commons

Jak wynikało z krótkiej oficjalnej informacji wszyscy oskarżeni przyznali się do winy. Nie mogło być inaczej, jako że śledztwo osobiście nadzorował szef NKWD, czyli Ludowy Komisarz Spraw Wewnętrznych ZSRR Nikołaj Jeżow, wybitny profesjonalista w swym fachu. Na zachowanym protokole przesłuchania Tuchaczewskiego zawierającym przyznanie się do zarzuconych czynów widoczne są plamy substancji pochodzenia organicznego, którą zidentyfikowano jako rozpryski krwi.

Sprawę Tuchaczewskiego i współoskarżonych procedowano na podstawie przepisów wyłączających udział obrony, możliwość wniesienia środków odwoławczych i nakazujących natychmiastową wykonalność wyroków śmierci.

Po kilkunastogodzinnym niejawnym procesie w nocy 11 czerwca 1937 r. o godz. 23.35 ogłoszono wyrok: wszyscy oskarżeni zostali zdegradowani i skazani na kary śmierci.

Wyroki wykonano na Łubiance w ciągu następnej doby. Marszałka Tuchaczewskiego zastrzelił ponoć osobiście kapitan NKWD Wasilij Błochin, znany później jako jeden z wykonawców zbrodni katyńskiej. Zwłoki rozstrzelanych wywieziono na podmoskiewski plac budowy, gdzie wrzucono je do wykopu i zalano wapnem.

Proces Tuchaczewskiego i jego współoskarżonych zapoczątkował tzw. Wielką Czystkę wśród oficerów Armii Czerwonej w latach 1937–1939. Aresztowano i rozstrzelano tysiące oficerów, co z pewnością przełożyło się na sposób dowodzenia po 22 czerwca 1941 r. i  sowieckie klęski w początkowym okresie wojny z III Rzeszą.

Wszyscy skazani w sprawie „antysowieckiej wojskowej organizacji trockistowskiej” zostali zrehabilitowani w 1957 r.

AKTUALIZACJA 11.06.2021 © ŁUKASZ SOBANIAK


Wyrok śmierci na ośmiu generałów sowieckich. „Gazeta Lwowska”, s. 1, Nr 130, 13 czerwca 1937.

Tuchaczewski: upadek zbrodniarza. Rzeczpospolita, 11.06.2012.

80 lat temu w Moskwie rozstrzelany został marszałek Tuchaczewski. Dzieje.Pl., 11.06.2017.

INNE ROCZNICE WYDARZEŃ HISTORYCZNYCH W NAJBLIŻSZYCH DNIACH:

15 maja 1987 r. z kosmodromu Bajkonur w Kazachstanie wystartowała rakieta nośna Energia z nieuzbrojonym prototypem sowieckiej kosmicznej stacji bojowej Polus. Stacji nie udało się jednak umieścić na założonej niskiej orbicie okołoziemskiej wskutek wadliwych elementów systemu sterowania, a jej szczątki spadły do Pacyfiku. Wkrótce w związku z rozpadem ZSRR projekt (mający być odpowiedzią na amerykański program "wojen gwiezdnych" Reagana) został anulowany.

16 maja 1943 r. brytyjskie lotnictwo rozpoczęło realizację operacji Chastise. Celem RAFu było zniszczenie zapór wodnych na rzekach w Zagłębiu Ruhry, co miało doprowadzić do wyłączenia z eksploatacji znaczącej części niemieckiej infrastruktury przemysłowej. Więcej…

18 maja 1792 r. rozpoczęła się niewypowiedziana wojna polsko-rosyjska, zwana wojną w obronie Konstytucji 3 Maja.

19 maja 1802 r. Napoleon Bonaparte jako pierwszy konsul Republiki Francuskiej ustanowił Order Narodowy Legii Honorowej (L’Ordre national de la Légion d’honneur). Pomimo wielokrotnych zmian francuskich systemów politycznych od czasu ustanowienia Legia Honorowa pozostaje do dziś najwyższym odznaczeniem nadawanym przez państwo francuskie za szczególne osiągnięcia wojskowe i cywilne.

20 maja 1927 r. Charles Lindbergh wystartował z lotniska Roosevelt Field na Long Island pod Nowym Jorkiem do pierwszego w historii samotnego lotu transatlantyckiego bez międzylądowań. Więcej…

21 maja 1924 r. w Chicago został porwany i zamordowany 14-letni Bobby Franks. Mordercami okazali się studenci Nathan Leopold i Richard Loeb, działający z zamiarem popełnienia zbrodni doskonałej. Więcej…

WIĘCEJ WYDARZEŃ HISTORYCZNYCH W CIĄGU ROKU...