20 sierpnia 1940 r. w Meksyku agent NKWD Ramón Mercader (1913-1978) dokonał zamachu na Lwa Trockiego (1879-1940), krytyka dyktatury Stalina, deportowanego z ZSRR w 1929 r.
Zamachu dokonano na rozkaz Stalina w miejscu zamieszkania Trockiego – w willi w Coyoacán w mieście Meksyk. W wyniku uderzenia czekanem w tył głowy Trocki zmarł w szpitalu na drugi dzień po zamachu. Wcześniej co najmniej trzykrotnie sowieckie służby usiłowały pozbawić go życia – pozorując pożar jego tureckiej willi, a następnie domu pod Paryżem oraz organizując atak z użyciem broni maszynowej na jego dom w Meksyku w kwietniu 1940 r.
.jpg)
Odpis wyroku meksykańskiego sądu karnego, mocą którego Ramón Mercader (występujący pod fałszywym nazwiskiem Jacques Mornard) został skazany za zabójstwo Lwa Trockiego.
Domena publiczna, via Wikimedia Commons
Zamachowiec – Katalończyk Ramón Mercader został schwytany przez ochronę Trockiego. Po przekazaniu meksykańskiej policji nie ujawnił swojej prawdziwej tożsamości i motywów zamachu. Wymierzono mu karę 20 lat pozbawienia wolności, którą odbył niemal w całości (wnioski o warunkowe przedterminowe zwolnienie nie zostały uwzględnione). Jego prawdziwa tożsamość została ustalona w trakcie odbywania kary w 1952 r. Zwolniono go z meksykańskiego więzienia w 1960 r., po czym już w następnym roku przybył do ZSRR, gdzie został odznaczony Orderem Lenina i tytułem Bohatera Związku Radzieckiego.