21 września 1943 r. na greckiej wyspie Kefalinia oddziały 1 Dywizji Górskiej Wehrmachtu rozpoczęły trwającą kilka dni masakrę włoskich jeńców wojennych z 33 Dywizji Piechoty Acqui.
Włoskie oddziały na Kefalinii stawiły opór wobec prób ich rozbrojenia przez Niemców (operacja Achse) po rozejmie, który rząd marszałka Pietro Badoglio zawarł z aliantami (3 września 1943 r.). Decyzja o walce przeciwko byłym sojusznikom została podjęta w niecodzienny sposób: włoscy żołnierze dokonali tego wyboru w drodze referendum. W krótkiej i nierównej walce (Niemcy lokalnie całkowicie panowali w powietrzu, a alianci nie udzielili Włochom jakiejkolwiek pomocy) zginęło 1315 Włochów, reszta złożyła broń.
Generał Frido von Senger und Etterlin, jeden z nielicznych którzy sprzeciwili się wykonaniu rozkazu Hitlera w sprawie włoskich jeńców.
Domena publiczna,
via Wikimedia Commons
Hitler rozkazał, aby wobec wziętych do niewoli włoskich oficerów wdrożyć „specjalne postępowanie” (Sonderbehandlung) co w praktyce oznaczało, że byli sądzeni w trybie doraźnym za zdradę. W masowych egzekucjach stracono 5189 jeńców, w tym dowódcę 33 Dywizji generała Antonio Gandina (1891-1943). Była to jedna z największych masakr jeńców wojennych w czasie II wojny światowej.
Warto na koniec zauważyć, że nie wszędzie rozkaz Hitlera dotyczący eksterminacji włoskich jeńców został wykonany. Dowodzący na Korsyce niemiecki generał Frido von Senger und Etterlin (1891-1963) – ten sam, który bronił później Monte Cassino – w rozmowie z feldmarszałkiem Albertem Kesselringiem (1885-1960) wyraźnie odmówił wykonania zbrodniczego rozkazu, za co zresztą nie spotkały go żadne konsekwencje.
Forgotten Battles: Italy’s War of Liberation, 1943-1945. Charles T. O’Reilly. Lexington Books 2001, s. 101, 105.
Nazi massacre on island idyll. BBC News, 26 March, 2001.
Masakra dywizji Acqui. Na Kefalonii Niemcy wymordowali 5 tys. włoskich jeńców. Andrzej Dworak. Polska Times, 19 października 2018.
Kefalonia, czyli włoski Katyń. Forum Odkrywcy, 7 grudnia 2009.
The real Captain Corelli. Philip Willan. The Guardian, 11 April 2001.
Captain Corelli’s Mandolin. Hollywood Goes To Italy. Reviews and Analysis of Movies about Italy at War.