Tego dnia w 1943 roku

21 września 1943 r. na greckiej wyspie Kefalinia oddziały 1 Dywizji Górskiej Wehrmachtu rozpoczęły trwającą kilka dni masakrę włoskich jeńców wojennych z 33 Dywizji Piechoty Acqui.

Włoskie oddziały na Kefalinii stawiły opór wobec prób ich rozbrojenia przez Niemców (operacja Achse) po rozejmie, który rząd marszałka Pietro Badoglio zawarł z aliantami (3 września 1943 r.). Decyzja o walce przeciwko byłym sojusznikom została podjęta w niecodzienny sposób: włoscy żołnierze dokonali tego wyboru w drodze referendum. W krótkiej i nierównej walce (Niemcy lokalnie całkowicie panowali w powietrzu, a alianci nie udzielili Włochom jakiejkolwiek pomocy) zginęło 1315 Włochów, reszta złożyła broń.

Fridolin von Senger 1

Generał Frido von Senger und Etterlin, jeden z nielicznych którzy sprzeciwili się wykonaniu rozkazu Hitlera w sprawie włoskich jeńców.
Domena publiczna,
via Wikimedia Commons

Hitler rozkazał, aby wobec wziętych do niewoli włoskich oficerów wdrożyć „specjalne postępowanie” (Sonderbehandlung) co w praktyce oznaczało, że byli sądzeni w trybie doraźnym za zdradę. W masowych egzekucjach stracono 5189 jeńców, w tym dowódcę 33 Dywizji generała Antonio Gandina (1891-1943). Była to jedna z największych masakr jeńców wojennych w czasie II wojny światowej.

Warto na koniec zauważyć, że nie wszędzie rozkaz Hitlera dotyczący eksterminacji włoskich jeńców został wykonany. Dowodzący na Korsyce niemiecki generał Frido von Senger und Etterlin (1891-1963) – ten sam, który bronił później Monte Cassino – w rozmowie z feldmarszałkiem Albertem Kesselringiem (1885-1960) wyraźnie odmówił wykonania zbrodniczego rozkazu, za co zresztą nie spotkały go żadne konsekwencje.

Forgotten Battles: Italy’s War of Liberation, 1943-1945. Charles T. O’Reilly. Lexington Books 2001, s. 101, 105.

Nazi massacre on island idyll. BBC News, 26 March, 2001.

Masakra dywizji Acqui. Na Kefalonii Niemcy wymordowali 5 tys. włoskich jeńców. Andrzej Dworak. Polska Times, 19 października 2018.

Kefalonia, czyli włoski Katyń. Forum Odkrywcy, 7 grudnia 2009.

The real Captain Corelli. Philip Willan. The Guardian, 11 April 2001.

Captain Corelli’s Mandolin. Hollywood Goes To Italy. Reviews and Analysis of Movies about Italy at War.

INNE WYDARZENIA HISTORYCZNE MIESIĄCA...

1 października 1908 r. rozpoczęto sprzedaż Forda Model T. Ogółem w latach 1908-1927 wyprodukowano około 15 milionów sztuk. Więcej…

2 października 1938 r. wojska polskie wkroczyły na Zaolzie. Wcześniej Czechosłowacja w odpowiedzi na polskie ultimatum wyraziła zgodę na przekazania Polsce spornego terytorium. Więcej…

3 października 1944 r. w Ożarowie Mazowieckim około godziny 2 w nocy podpisano układ o zaprzestaniu działań wojennych w Warszawie, będący aktem kapitulacji Powstania Warszawskiego. Więcej…

3 października 1993 r. w Mogadiszu żołnierze amerykańscy wspierający misję ONZ rozpoczęli operację przeciwko bojownikom przywódcy klanowego Mohameda Farraha Aidida, jedną z najważniejszych operacji miejskich podczas wojny domowej w Somalii.

4 października 1883 r. z Paryża w swój pierwszy kurs do Konstantynopola wyruszył legendarny Orient Express. Więcej…

4 października 1957 r. ZSRR wyniósł na orbitę pierwszego sztucznego satelitę Ziemi – Sputnika 1. Satelita krążył wokół Ziemi 92 doby - do 4 stycznia 1958 r., kiedy wszedł w gęste warstwy atmosfery i spłonął. Wyniesienie Sputnika rozpoczęło wyścig pomiędzy ZSRR a USA o dominację w kosmosie.

5 października 1716 r. w bitwie pod Kowalewem armia saska króla Augusta II Mocnego pokonała wojska konfederacji tarnogrodzkiej. W czasie bitwy doszło do ostatniej w historii szarży husarii, która została powstrzymana ogniem broni palnej.

6 października 1973 r. na półwyspie Synaj oraz Wzgórzach Golan Egipt i Syria (wspierane przez siły ekspedycyjne innych państw arabskich) rozpoczęły działania wojenne przeciwko Izraelowi (wojna Jom Kippur). Więcej…

7 października 1949 r. z sowieckiej strefy okupacyjnej utworzono Niemiecką Republikę Demokratyczną (Deutsche Demokratische Republik) - istniejące do 1990 r. państwo niemieckie będące częścią bloku wschodniego.

8 października 1967 r. w Boliwii argentyński rewolucjonista Ernesto Che Guevara (1928-1968) został ujęty z bronią w ręku w trakcie prowadzonej przez niego wojny partyzanckiej mającej na celu eksport rewolucji na obszar Ameryki Południowej. Następnego dnia Che został rozstrzelany.

9 października 1967 r. w La Higuera (Boliwia) został zastrzelony kontrowersyjny argentyński rewolucjonista Ernesto Che Guevara (1928-1968), dzień wcześniej ujęty z bronią w ręku przez armię boliwijską. Więcej…

10 października 1889 r. w Nowym Jorku rozpoczęto budowę pierwszego nowojorskiego drapacza chmur New York World Building (znanego też jako Pulitzer Building). Budynek ten już nie istnieje, zburzono go w 1955 r. w związku z przeprojektowaniem wjazdu na Most Brookliński.

11 października 1969 r. w Arundel w Kanadzie zmarł generał Kazimierz Sosnkowski (1885-1969), jeden z najwybitniejszych polskich dowódców wojskowych.

12 października 1984 r. w Brighton IRA dokonała bezskutecznego zamachu na premier Margaret Thatcher. Więcej…

13 października 1792 r. w Waszyngtonie rozpoczęto budowę Białego Domu.

14 października 1066 r. Wilhelm Zdobywca zwyciężył w bitwie pod Hastings. Zwycięstwo otwiera drogę do normandzkiego podboju, który ma wielowiekowy wpływ na historię Anglii.

16 października 1793 r. w Paryżu ścięto na gilotynie Marię Antoninę, byłą królową Francji i Nawarry. Oskarżona o zdradę stanu, została skazana na śmierć wyrokiem Trybunału Rewolucyjnego.

17 października 1777 r. pod Saratogą armia brytyjska dowodzona przez generała Johna Burgoyne'a skapitulowała przed wojskami amerykańskimi pod dowództwem generała Horatio Gatesa. Więcej…

18 października 1941 r. w Tokio japoński kontrwywiad aresztował agenta sowieckiego wywiadu wojskowego GRU o kryptonimie Ramsay Richarda Sorge (1895-1944), uznawanego za jednego z najbardziej skutecznych szpiegów. Więcej…

19 października 1781 r. pod Yorktown brytyjski generał Charles Cornwallis skapitulował przed generałem Jerzym Waszyngtonem, co praktycznie zakończyło wojnę o o niepodległość Stanów Zjednoczonych.

20 października 1952 r. Sąd Najwyższy utrzymał wyrok orzeczony wobec generała Augusta Emila Fieldorfa "Nila" przez Sąd Wojewódzki w Warszawie. Orzeczoną karę śmierci wykonano 24 lutego 1953 r. w więzieniu mokotowskim.

WIĘCEJ WYDARZEŃ HISTORYCZNYCH W CIĄGU ROKU...