Tego dnia w 1939 roku
23 sierpnia 1939 r. w Moskwie ministrowie spraw zagranicznych Wiaczesław Mołotow i Joachim von Ribbentrop podpisali sowiecko-niemiecki pakt o nieagresji wraz z tajnym protokołem dodatkowym, dzielącym Europę Wschodnią na strefy interesów.
Estonia, Łotwa i Finlandia znalazły się w strefie wpływów ZSRR, a granica Litwy z Łotwą stanowić miała granicę pomiędzy strefami interesów III Rzeszy i ZSRR. Na terytorium Polski strefy interesów Niemiec i ZSRR zostały rozgraniczone wzdłuż linii rzek Narwi, Wisły i Sanu (po upadku Polski we wrześniu 1939 r. postanowienia te zmodyfikowano). Rumuńska Besarabia znalazła się w strefie wpływów ZSRR.
Jednocześnie uregulowano zasady wymiany gospodarczej (głównie w zakresie wymiany sowieckich surowców na niemiecką technologię) oraz zasady współpracy służb specjalnych obu państw (w szczególności w sprawie polskiej).
Pakt Ribbentrop-Mołotow był więc tylko formalnie paktem o nieagresji, a w istocie zawierał w swoim tajnym protokole rozporządzenia dotyczące innych państw: Polski, Litwy, Łotwy, Estonii, Finlandii i Rumunii, które wskutek jego realizacji traciły części swojego terytorium bądź suwerenność.
Pakt miał obowiązywać przez dziesięć lat, faktycznie został zerwany przez III Rzeszę 22 czerwca 1941 r. z chwilą inwazji na ZSRR. Natomiast ZSRR uznał pakt za nieistniejący z mocą wsteczną 30 lipca 1941 r. przy okazji zawarcia układu Sikorski-Majski.
Rocznica zawarcia Paktu Ribbentrop-Mołotow jest obchodzona od 2009 r. jako Europejski Dzień Pamięci Ofiar Stalinizmu i Nazizmu.
INNE WYDARZENIA HISTORYCZNE MIESIĄCA...
1 października 1908 r. rozpoczęto sprzedaż Forda Model T. Ogółem w latach 1908-1927 wyprodukowano około 15 milionów sztuk. Więcej… |
2 października 1938 r. wojska polskie wkroczyły na Zaolzie. Wcześniej Czechosłowacja w odpowiedzi na polskie ultimatum wyraziła zgodę na przekazania Polsce spornego terytorium. Więcej… |
3 października 1944 r. w Ożarowie Mazowieckim około godziny 2 w nocy podpisano układ o zaprzestaniu działań wojennych w Warszawie, będący aktem kapitulacji Powstania Warszawskiego. Więcej… |
3 października 1993 r. w Mogadiszu żołnierze amerykańscy wspierający misję ONZ rozpoczęli operację przeciwko bojownikom przywódcy klanowego Mohameda Farraha Aidida, jedną z najważniejszych operacji miejskich podczas wojny domowej w Somalii. |
4 października 1883 r. z Paryża w swój pierwszy kurs do Konstantynopola wyruszył legendarny Orient Express. Więcej… |
4 października 1957 r. ZSRR wyniósł na orbitę pierwszego sztucznego satelitę Ziemi – Sputnika 1. Satelita krążył wokół Ziemi 92 doby - do 4 stycznia 1958 r., kiedy wszedł w gęste warstwy atmosfery i spłonął. Wyniesienie Sputnika rozpoczęło wyścig pomiędzy ZSRR a USA o dominację w kosmosie. |
5 października 1716 r. w bitwie pod Kowalewem armia saska króla Augusta II Mocnego pokonała wojska konfederacji tarnogrodzkiej. W czasie bitwy doszło do ostatniej w historii szarży husarii, która została powstrzymana ogniem broni palnej. |
6 października 1973 r. na półwyspie Synaj oraz Wzgórzach Golan Egipt i Syria (wspierane przez siły ekspedycyjne innych państw arabskich) rozpoczęły działania wojenne przeciwko Izraelowi (wojna Jom Kippur). Więcej… |
7 października 1949 r. z sowieckiej strefy okupacyjnej utworzono Niemiecką Republikę Demokratyczną (Deutsche Demokratische Republik) - istniejące do 1990 r. państwo niemieckie będące częścią bloku wschodniego. |
8 października 1967 r. w Boliwii argentyński rewolucjonista Ernesto Che Guevara (1928-1968) został ujęty z bronią w ręku w trakcie prowadzonej przez niego wojny partyzanckiej mającej na celu eksport rewolucji na obszar Ameryki Południowej. Następnego dnia Che został rozstrzelany. |
9 października 1967 r. w La Higuera (Boliwia) został zastrzelony kontrowersyjny argentyński rewolucjonista Ernesto Che Guevara (1928-1968), dzień wcześniej ujęty z bronią w ręku przez armię boliwijską. Więcej… |
10 października 1889 r. w Nowym Jorku rozpoczęto budowę pierwszego nowojorskiego drapacza chmur New York World Building (znanego też jako Pulitzer Building). Budynek ten już nie istnieje, zburzono go w 1955 r. w związku z przeprojektowaniem wjazdu na Most Brookliński. |
11 października 1969 r. w Arundel w Kanadzie zmarł generał Kazimierz Sosnkowski (1885-1969), jeden z najwybitniejszych polskich dowódców wojskowych. |
12 października 1984 r. w Brighton IRA dokonała bezskutecznego zamachu na premier Margaret Thatcher. Więcej… |
13 października 1792 r. w Waszyngtonie rozpoczęto budowę Białego Domu. |
14 października 1066 r. Wilhelm Zdobywca zwyciężył w bitwie pod Hastings. Zwycięstwo otwiera drogę do normandzkiego podboju, który ma wielowiekowy wpływ na historię Anglii. |
16 października 1793 r. w Paryżu ścięto na gilotynie Marię Antoninę, byłą królową Francji i Nawarry. Oskarżona o zdradę stanu, została skazana na śmierć wyrokiem Trybunału Rewolucyjnego. |
17 października 1777 r. pod Saratogą armia brytyjska dowodzona przez generała Johna Burgoyne'a skapitulowała przed wojskami amerykańskimi pod dowództwem generała Horatio Gatesa. Więcej… |
18 października 1941 r. w Tokio japoński kontrwywiad aresztował agenta sowieckiego wywiadu wojskowego GRU o kryptonimie Ramsay Richarda Sorge (1895-1944), uznawanego za jednego z najbardziej skutecznych szpiegów. Więcej… |
19 października 1781 r. pod Yorktown brytyjski generał Charles Cornwallis skapitulował przed generałem Jerzym Waszyngtonem, co praktycznie zakończyło wojnę o o niepodległość Stanów Zjednoczonych. |
20 października 1952 r. Sąd Najwyższy utrzymał wyrok orzeczony wobec generała Augusta Emila Fieldorfa "Nila" przez Sąd Wojewódzki w Warszawie. Orzeczoną karę śmierci wykonano 24 lutego 1953 r. w więzieniu mokotowskim. |
