Tego dnia w 1978 roku



24 stycznia 1978 r. w północno-zachodniej Kanadzie (w pobliżu Wielkiego Jeziora Niewolniczego) rozbił się radziecki satelita szpiegowski Kosmos 954 z reaktorem atomowym na pokładzie, rozrzucając materiał radioaktywny na powierzchni 124 tys. km².

W wyniku żmudnych poszukiwań szczątków satelity prowadzonych w warunkach arktycznych przez zespoły amerykańsko-kanadyjskie (operacja Morning Light) odnaleziono tylko niektóre większe elementy wraku z częścią paliwa jądrowego. Koszty poszukiwań i związanych z nimi akcji oszacowano na około 14 milionów dolarów kanadyjskich. Na mocy porozumienia z 1981 r. ZSRR miało zapłacić Kanadzie tytułem roszczeń odszkodowawczych kwotę 3 milionów dolarów kanadyjskich.

Cosmos 954 - Recovery 001

Operacja Morning Light. Poszukiwania radioaktywnych szczątków satelity przy użyciu ręcznych detektorów promieniowania.

Federal Government of the United States. 1978.

Domena publiczna, via Wikimedia Commons

Nie był to jedyny przypadek upadku na Ziemię radioaktywnych elementów z sowieckich satelitów – w pozostałych znanych przypadkach radioaktywne śmieci wpadły do oceanów.

Nieco niepokojący jest fakt, że ZSRR w latach 1967-1988 w ramach programu RORSAT (system radarowego rozpoznania oceanów) umieścił w przestrzeni kosmicznej łącznie około 34 satelitów z paliwem jądrowym Uran-235 na pokładzie. Orbity tych satelitów (bądź oddzielonych od nich radioaktywnych śmieci) stopniowo obniżają się i można przypuszczać, że w ciągu kilkudziesięciu-kilkuset lat radioaktywne elementy powrócą na Ziemię.

Skalę zagrożenia trudno oszacować z uwagi na stopień utajnienia sowieckiego projektu…

AKTUALIZACJA 27.01.2022 © ŁUKASZ SOBANIAK


Settlement of Claim between Canada and the Union of Soviet Socialist Republics for Damage Caused by „Cosmos 954”. Space Law. JAXA

Havoc in the Heavens: Soviet-Era Satellite’s Leaky Reactor’s Lethal Legacy. http://www.space.com

Operation Morning Light – An Operational History. Arctic Operational Histories. 2020.

INNE ROCZNICE WYDARZEŃ HISTORYCZNYCH W NAJBLIŻSZYCH DNIACH:

1 maja 1960 r. nad Swierdłowskiem (obecnie Jekaterynburg) na Uralu został zestrzelony samolot szpiegowski Lockheed U-2.  Maszynę pilotował kapitan Francis Gary Powers (1929-1977), wykonujący dla CIA i USAF zadanie fotograficznego rozpoznania powietrznego nad terytorium ZSRR (misja Grand Slam). Więcej…

2 maja 73 r. zakończyło się rzymskie oblężenie Masady, potężnej twierdzy nad Morzem Martwym. Żołnierze X Legionu pod wodzą Flawiusza Silwy wkroczyli do fortecy, której obrońcy dowodzeni przez Eleazara ben Jaira popełnili zbiorowe samobójstwo w obliczu nieuchronnej klęski. Upadek Masady zakończył powstanie przeciwko panowaniu rzymskiemu w Judei, zwane wojną żydowską (66-73 r.). Od czasów generała Mosze Dajana (1915-1981) Masada jest jednym z historycznych miejsc, w których żołnierze armii izraelskiej składają przysięgę.

5 maja 1939 r. minister spraw zagranicznych Rzeczpospolitej Józef Beck w swoim słynnym przemówieniu sejmowym odrzucił żądania Niemiec włączenia Gdańska do III Rzeszy i wyznaczenia eksterytorialnych linii komunikacyjnych. Więcej…

6 maja 1925 r. w Państwowym Gimnazjum im. Joachima Lelewela w Wilnie doszło do największej szkolnej strzelaniny w polskiej historii, znanej jako „krwawa matura w Wilnie". Więcej…

6 maja 1937 r. niemiecki sterowiec D-LZ-129 Hindenburg po przebyciu transatlantyckiej trasy z Frankfurtu spłonął w bazie amerykańskiej marynarki wojennej w Lakehurst w stanie New Jersey. Więcej…

7 maja 1945 r. we francuskim Reims generał Alfred Jodl i admirał Hans-Georg von Friedeburg podpisali bezwarunkową kapitulację III Rzeszy. Na żądanie Stalina kolejny akt kapitulacji podpisał feldmarszałek Wilhelm Keitel dzień później w Berlinie (9 maja według czasu moskiewskiego), a kapitulację z Reims zaczęto określać jako wstępny protokół kapitulacyjny.

WIĘCEJ WYDARZEŃ HISTORYCZNYCH W CIĄGU ROKU...