Tego dnia w 1986 roku



28 stycznia 1986 r. nad Florydą doszło do katastrofy startującego wahadłowca „Challenger”.

STS-51-L - Space Shuttle Challenger on the Crawler-Transporter

 „Challenger”na transporterze w drodze na stanowisko startowe. 22.12.1985 r.

Kennedy Space Center, Floryda.

NASA.

Domena publiczna, via Wikimedia Commons

W chwili startu temperatura powietrza wynosiła około 2 st. C. Jak później stwierdzono przyczyniło się to do katastrofy, ponieważ wskutek niskiej temperatury pierścienie uszczelniające jednej z rakiet pomocniczych na paliwo stałe (SRB) utraciły sprężystość. Trzeba tu podkreślić, że część inżynierów firmy Morton Thiokol (producenta rakiet SRB) przewidywała taką możliwość, ale ich obawy zostały zlekceważone przez wyższą kadrę. Było to tym bardziej istotne, że pierścienie uszczelniające uznawano za element krytyczny, którego awaria może skutkować katastrofą.

STS-51-L

Ostatni start „Challengera”. 28.01.1986 r.

Kennedy Space Center, Floryda.

NASA.

Domena publiczna, via Wikimedia Commons

Utrata elastyczności pierścieni uszczelniających rakiety SRB spowodowała wydostawanie się na zewnątrz płomienia, który w 73 sekundzie lotu przepalił jeden ze wsporników łączących rakietę ze zbiornikiem głównym, co doprowadziło do dezintegracji zespołu promu przy prędkości naddźwiękowej (ok. 1,92 Ma) na wysokości ponad 14  tysięcy metrów. Elementy promu po wytraceniu prędkości zaczęły następnie spadać do oceanu. Kabina załogi, która przetrwała rozpadnięcie się zespołu uderzyła w powierzchnię Atlantyku z prędkością około 330 km/h (prawdopodobnie w tym też momencie nastąpiła śmierć astronautów).

STS-51-L

Kilka sekund po eksplozji „Challengera”. 28.01.1986 r.

Kennedy Space Center, Floryda.

NASA.

Domena publiczna, via Wikimedia Commons

W katastrofie zginęła cała siedmioosobowa załoga misji STS-51-L: Ellison S. Onizuka, Sharon Christa McAuliffe, Greg Jarvis, Judy Resnik, Michael J. Smith, Dick Scobee i Ron McNair. Wypadek spowodował też 32-miesięczną przerwę w programie lotów wahadłowców.

STS-51-L

Załoga misji STS-51-L. 15.11.1985 r.

NASA.

Domena publiczna, via Wikimedia Commons

W raporcie komisji Rogersa badającej przyczyny wypadku stwierdzono, że bezpośrednią przyczyną katastrofy było uszkodzenie uszczelki łączącej elementy prawej rakiety dodatkowej na paliwo stałe, co miało wyniknąć z błędu projektowego. Za znaczący element, który przyczynił się do zaistnienia wypadku uznano także brak odpowiedniej reakcji NASA i producenta napędu rakietowego na błąd projektu.

Skrytykowano również sposób podejmowania decyzji w NASA oraz naciski jej kierownictwa na inżynierów – w jednym z dodatków do raportu autorstwa znanego fizyka Richarda Feynmana (1918-1988) podkreślono, że oszacowania pewnych kwestii technicznych wykonane przez kierownictwo instytucji były wysoce nierealistyczne i różniły się czasem o trzy rzędy wielkości od szacunków inżynierów.

„For a successful technology, reality must take precedence over public relations, for nature cannot be fooled.”

Richard Feynman

Report of the Presidential Commission on the Space Shuttle Challenger Accident – Appendix F.

Ustalenia te spowodowały dyskusję o aspektach bezpieczeństwa inżynieryjnego oraz o etyce pracy, a także zmiany w strukturach zarządzania NASA.

AKTUALIZACJA 28.01.2022 © ŁUKASZ SOBANIAK


Space Shuttle Overview: Challenger (OV-099). NASA.

STS-51L. William Harwood, CBS News. 2015.

Report of the Presidential Commission on the Space Shuttle Challenger Accident. NASA.

INNE ROCZNICE WYDARZEŃ HISTORYCZNYCH W NAJBLIŻSZYCH DNIACH:

5 czerwca 1963 r. w Killinardrish (Cork) w Irlandii zmarł generał Adrian Carton de Wiart (1880-1963), uczestnik wojny burskiej, obu wojen światowych, a w międzyczasie wojny polsko-bolszewickiej. Więcej…

6 czerwca 1944 r. w Normandii rozpoczęła się operacja Neptun, największa w historii morska operacja desantowa. Lądowanie aliantów we Francji umożliwiło otwarcie drugiego frontu przeciwko III Rzeszy w zachodniej Europie.

7 czerwca 1927 r. w Warszawie rosyjski emigrant Borys Kowerda (1907-1987) dokonał zamachu na posła nadzwyczajnego i ministra pełnomocnego ZSRR w Polsce Piotra Wojkowa. Do morderstwa doszło na warszawskim Dworcu Głównym - zamachowiec oddał sześć strzałów do sowieckiego dyplomaty (który broniąc się również strzelał), po czym bez jakiegokolwiek oporu ze swojej strony został zatrzymany przez policjantów na miejscu zdarzenia. Więcej…

7 czerwca 1981 r. w pobliżu Bagdadu izraelskie samoloty F-16 dokonały prewencyjnego nalotu na iracki reaktor atomowy Osirak (operacja Opera), co miało spowolnić iracki program atomowy. W latach 80-tych i 90-tych miejsce to było celem nalotów trzykrotnie: w 1980 miał miejsce nalot irański, w 1981 izraelski, w 1991 amerykański. Ostatecznie ośrodek został splądrowany przez samych Irakijczyków w okresie anarchii po upadku Saddama Husajna w wyniku II wojny w Zatoce, przy czym nie wiadomo dokładnie, co padło łupem szabrowników...

8 czerwca 1831 r. w Londynie zmarła Sarah Siddons (1755-1831), walijska aktorka uznawana w XVIII w. za najznakomitszą odtwórczynię ról szekspirowskich.

9 czerwca 1815 r. w Wiedniu przyjęto akt końcowy Kongresu Wiedeńskiego. Dokonano nim rewizji zmian terytorialnych oraz ustrojowych spowodowanych w Europie rewolucją francuską i wojnami napoleońskimi.

10 czerwca 1942 r. w ramach represji za pomoc udzieloną agentom czechosłowackiego rządu emigracyjnego, którzy dokonali zamachu na zbrodniczego Protektora Czech i Moraw SS-Obergruppenführera Reinharda Heydricha Niemcy spacyfikowali czeskie Lidice.

Zamordowano 340 mieszkańców wsi (w tym 82 dzieci), a jej zabudowania zrównano z ziemią. Była to jedna z tych niewielu niemieckich zbrodni w czasie II wojny światowej, która została nie tylko przyznana, ale i oficjalnie nagłośniona przez propagandę nazistowską jako adekwatna forma odwetu za zlikwidowanie wysokiego przedstawiciela władz III Rzeszy.

11 czerwca 1937 r. w Moskwie odbyło się tajne posiedzenie Kolegium Specjalnego Sądu Najwyższego ZSRR w sprawie najwyższych dowódców Armii Czerwonej - w tym marszałka Michaiła Tuchaczewskiego (1893-1937) - oskarżonych o szpiegostwo na rzecz Niemiec i udział w „antysowieckiej wojskowej organizacji trockistowskiej”. Tuchaczewski stał się kolejną ofiarą narastającej podejrzliwości Stalina wobec własnych towarzyszy. Więcej…

WIĘCEJ WYDARZEŃ HISTORYCZNYCH W CIĄGU ROKU...