Tego dnia w 1986 roku



28 stycznia 1986 r. nad Florydą doszło do katastrofy startującego wahadłowca „Challenger”.

STS-51-L - Space Shuttle Challenger on the Crawler-Transporter

 „Challenger”na transporterze w drodze na stanowisko startowe. 22.12.1985 r.

Kennedy Space Center, Floryda.

NASA.

Domena publiczna, via Wikimedia Commons

W chwili startu temperatura powietrza wynosiła około 2 st. C. Jak później stwierdzono przyczyniło się to do katastrofy, ponieważ wskutek niskiej temperatury pierścienie uszczelniające jednej z rakiet pomocniczych na paliwo stałe (SRB) utraciły sprężystość. Trzeba tu podkreślić, że część inżynierów firmy Morton Thiokol (producenta rakiet SRB) przewidywała taką możliwość, ale ich obawy zostały zlekceważone przez wyższą kadrę. Było to tym bardziej istotne, że pierścienie uszczelniające uznawano za element krytyczny, którego awaria może skutkować katastrofą.

STS-51-L

Ostatni start „Challengera”. 28.01.1986 r.

Kennedy Space Center, Floryda.

NASA.

Domena publiczna, via Wikimedia Commons

Utrata elastyczności pierścieni uszczelniających rakiety SRB spowodowała wydostawanie się na zewnątrz płomienia, który w 73 sekundzie lotu przepalił jeden ze wsporników łączących rakietę ze zbiornikiem głównym, co doprowadziło do dezintegracji zespołu promu przy prędkości naddźwiękowej (ok. 1,92 Ma) na wysokości ponad 14  tysięcy metrów. Elementy promu po wytraceniu prędkości zaczęły następnie spadać do oceanu. Kabina załogi, która przetrwała rozpadnięcie się zespołu uderzyła w powierzchnię Atlantyku z prędkością około 330 km/h (prawdopodobnie w tym też momencie nastąpiła śmierć astronautów).

STS-51-L

Kilka sekund po eksplozji „Challengera”. 28.01.1986 r.

Kennedy Space Center, Floryda.

NASA.

Domena publiczna, via Wikimedia Commons

W katastrofie zginęła cała siedmioosobowa załoga misji STS-51-L: Ellison S. Onizuka, Sharon Christa McAuliffe, Greg Jarvis, Judy Resnik, Michael J. Smith, Dick Scobee i Ron McNair. Wypadek spowodował też 32-miesięczną przerwę w programie lotów wahadłowców.

STS-51-L

Załoga misji STS-51-L. 15.11.1985 r.

NASA.

Domena publiczna, via Wikimedia Commons

W raporcie komisji Rogersa badającej przyczyny wypadku stwierdzono, że bezpośrednią przyczyną katastrofy było uszkodzenie uszczelki łączącej elementy prawej rakiety dodatkowej na paliwo stałe, co miało wyniknąć z błędu projektowego. Za znaczący element, który przyczynił się do zaistnienia wypadku uznano także brak odpowiedniej reakcji NASA i producenta napędu rakietowego na błąd projektu.

Skrytykowano również sposób podejmowania decyzji w NASA oraz naciski jej kierownictwa na inżynierów – w jednym z dodatków do raportu autorstwa znanego fizyka Richarda Feynmana (1918-1988) podkreślono, że oszacowania pewnych kwestii technicznych wykonane przez kierownictwo instytucji były wysoce nierealistyczne i różniły się czasem o trzy rzędy wielkości od szacunków inżynierów.

„For a successful technology, reality must take precedence over public relations, for nature cannot be fooled.”

Richard Feynman

Report of the Presidential Commission on the Space Shuttle Challenger Accident – Appendix F.

Ustalenia te spowodowały dyskusję o aspektach bezpieczeństwa inżynieryjnego oraz o etyce pracy, a także zmiany w strukturach zarządzania NASA.

AKTUALIZACJA 28.01.2022 © ŁUKASZ SOBANIAK


Space Shuttle Overview: Challenger (OV-099). NASA.

STS-51L. William Harwood, CBS News. 2015.

Report of the Presidential Commission on the Space Shuttle Challenger Accident. NASA.

INNE ROCZNICE WYDARZEŃ HISTORYCZNYCH W NAJBLIŻSZYCH DNIACH:

3 grudnia 1961 r. w Sosnowcu Stanisław Jaros bezskutecznie usiłował dokonać zamachu bombowego na I sekretarza KC PZPR Władysława Gomułkę. Więcej…

4 grudnia 1793 r. w Paryżu dekretem 14 Frimaire'a zarządzono wydawanie „Bulletin des lois de la République Française”, pierwszego na świecie dziennika urzędowego służącego publikacji aktów prawnych.

5 grudnia 1933 r. doszło do ratyfikacji 21. poprawki do Konstytucji Stanów Zjednoczonych uchylającej  18. poprawkę o wprowadzeniu prohibicji - co faktycznie oznaczało zniesienie prohibicji w USA. Więcej…

5 grudnia 1994 r. w Budapeszcie podpisano memorandum, na mocy którego Federacja Rosyjska, Wielka Brytania oraz Stany Zjednoczone zobowiązały się do respektowania suwerenności i integralności terytorialnej Ukrainy w zamian za przekazanie przez nią strategicznej broni nuklearnej Rosji. Niecałe dwadzieścia lat później Federacja Rosyjska nie dotrzymała tych zobowiązań, dokonując aneksji Krymu (2014). Jak wyjaśnili przedstawiciele Rosji Ukraina po rewolucji z 2014 r. i obaleniu prorosyjskiego prezydenta Wiktora Janukowycza nie była państwem tożsamym z Ukrainą objętą gwarancjami wynikającymi z memorandum budapeszteńskiego.

6 grudnia 1956 r. mecz piłki wodnej Węgry-ZSRR rozegrany w trakcie igrzysk olimpijskich w Melbourne (niedługo po stłumieniu przez ZSRR powstania węgierskiego) kończy się krwawą bójką zawodników - sprowokowany zawodnik ZSRR uderzył Węgra. Więcej…

7 grudnia 1941 r. japoński zespół uderzeniowy (6 lotniskowców i 380 samolotów) dowodzony przez admirała Isoroku Yamamoto zaatakował amerykańską bazę lotniczą i morską w Pearl Harbour na Hawajach. Więcej…

8 grudnia 1902 r. w Parochońsku na Polesiu urodziła się Zofia Chomętowska (1902-1991), jedna z najważniejszych autorek polskiej fotografii dwudziestolecia międzywojennego. Więcej…

9 grudnia 1952 r. w Londynie zmiana pogody doprowadziła do ustąpienia Wielkiego Smogu, utrzymującego się od 5 grudnia. W ciągu tych kilku dni mgła zawierająca zanieczyszczenia atmosferyczne powstałe głównie w wyniku spalania węgla doprowadziła do śmierci co najmniej 4 tysięcy mieszkańców Londynu.

WIĘCEJ WYDARZEŃ HISTORYCZNYCH W CIĄGU ROKU...