30 marca 1981 r. w Waszyngtonie przed hotelem Hilton doszło do zamachu na prezydenta Ronalda Reagana (1911-2004).
Zamachowiec oddał sześć strzałów z broni krótkiej. Oprócz Reagana ranne zostały trzy osoby: jego rzecznik prasowy James Brady (został trwale sparaliżowany), agent Secret Service Tim J. McCarthy oraz policjant Thomas Delahanty.
Sam prezydent został trafiony rykoszetem, pocisk odbity od limuzyny trafił w płuco a następnie doszło do krwotoku wewnętrznego i utraty znacznej ilości krwi. Ronald Reagan do momentu utraty przytomności znosił to z właściwym sobie humorem (pisząc do żony i syna kartkę o treści: Jak to mówił Churchill, nie ma nic lepszego, niż zamach, który się nie udał). Przed samym zabiegiem operacyjnym ratującym życie powiedział do chirurgów: Mam nadzieje, że wszyscy jesteście republikanami…
Montaż zdjęć przedstawiających fazy zamachu – 30.03.1981 r.
Montaż: Michael Evans; zdjęcia udostępnione przez Ronald Reagan Library
Domena publiczna, via Wikimedia Commons
Sprawcą okazał się niejaki John Hinckley jr, a zamach sprawą całkowicie apolityczną. Według opinii biegłych zamachowiec cierpiał na depresję oraz zaburzenia osobowości. Motywem jego czynu miała być chęć zwrócenia na siebie uwagi aktorki Jodie Foster, związana z obsesją na punkcie filmu „Taksówkarz” Martina Scorsese.
Oskarżony o próbę zabójstwa prezydenta John Hinckley jr został ostatecznie uznany za niepoczytalnego i orzeczono wobec niego detencję (werdykt „not guilty by reason of insanity”). W zamkniętym zakładzie psychiatrycznym spędził 35 lat (zwolniono go w 2016 r.).
Po wielu latach, w 1993 r. (już za prezydentury Billa Clintona, zwolennika kontrolowania dostępu do broni) sprawa miała wpływ na amerykańskie ustawodawstwo ingerujące w prawo do posiadania broni.
Tzw. Ustawa Brady’ego (Brady Handgun Violence Prevention Act), którą osobiście poparł Ronald Reagan w 1991 r. (mimo swojego członkostwa w National Rifle Association of America) wprowadziła pewne istotne obwarowania wobec nabywców broni palnej, które mają zapobiegać jej nabyciu przez określone kategorie osób stwarzających ryzyko użycia przemocy.
Stało się tak pomimo energicznej kontrakcji kongresmenów kwestionujących konstytucyjność Ustawy Brady’ego z uwagi na treść Drugiej Poprawki do Konstytucji. Dopiero z czasem Sąd Najwyższy USA przesądził, że treść Drugiej Poprawki odnosi się zarówno do prawa federalnego jak i stanowego oraz chroni prawo do prywatnego posiadania broni do celów indywidualnej samoobrony (sprawy District of Columbia v. Heller i McDonald v. Chicago).
Jednocześnie jednak Sąd Najwyższy zasugerował, że wprowadzenie ograniczeń prawa do posiadania broni m. in. w odniesieniu do niektórych kategorii osób wskazanych w Ustawie Brady’ego (osoby psychicznie chore i skazane za poważne przestępstwa) może być „przypuszczalnie legalne”…
AKTUALIZACJA 30.03.2021 © ŁUKASZ SOBANIAK
Ronald Reagan is Shot OnThisDay.
Jodie Foster, Ronald Reagan and a Madman Old News. 30.03.2017
Why I’m for the Brady Bill By Ronald Reagan. New York Times 29.03.1991
3 kwietnia 1940 r. rozpoczęły się masowe egzekucje polskich oficerów z obozów w Kozielsku, Ostaszkowie i Starobielsku (zbrodnia katyńska). Ogółem rozstrzelano co najmniej 21 768 obywateli II Rzeczpospolitej.