Tego dnia w 1918 roku



30 sierpnia 1918 r. w Moskwie socjalistka Fanny Kapłan (Fejga Chaimowna Rojtblat 1890-1918) dokonała nieudanego zamachu na Włodzimierza Lenina.

Lenin został ranny i przeżył mimo dwóch ran postrzałowych (zadanych rzekomo przy użyciu zatrutych pocisków), nie wrócił jednak w pełni do zdrowia. Istnieje wiele niejasności tak co do okoliczności zamachu, jak i późniejszych losów Fanny Kapłan. Według najbardziej prawdopodobnej wersji aresztowano ją na miejscu zamachu. W trakcie przesłuchań w CzeKa przyznała się, że strzelała do wodza rewolucji, lecz nie zdradziła współorganizatorów zamachu, a następnie została rozstrzelana we wrześniu 1918 r. bez jakiegokolwiek postępowania sądowego i wyroku.

Kaplan fanny 1918

Fejga Chaimowna Roitblat (1890-1918) alias Fanny Kapłan.

Autor nieznany. 1918.

Domena publiczna, via Wikimedia Commons

Istnieje jednak także niebezpodstawna hipoteza według której Fanny Kapłan nie była wykonawczynią zamachu (pocisk który wyjęto z ciała Lenina po jego śmierci w 1922 r. nie pasował do broni znalezionej przy sprawczyni), a cała sprawa była prowokacją, która umożliwiła bolszewikom ostateczne rozwiązanie problemu opozycji wewnątrz ruchu rewolucyjnego, a konkretnie eliminację eserowców, z którymi związana była Fanny Kapłan.

Wydarzenia te (obok zastrzelenia szefa piotrogrodzkiej CzeKa Moisieja Urickiego przez innego zamachowca Leonida Kannegisera) zapoczątkowały okres tzw. czerwonego terroru, wprowadzonego oficjalnym Dekretem Rady Komisarzy Ludowych RFSRR z 5 września 1918 r. Organom CzeKa udzielono nieograniczonych pełnomocnictw do stosowania nasilonych represji, w tym masowych egzekucji i odpowiedzialności zbiorowej. Przywrócono też karę śmierci, zniesioną przez Rząd Tymczasowy w 1917 r. Ogólna liczba ofiar śmiertelnych czerwonego terroru z lat 1918–1922  nie jest dokładnie znana – waha się pomiędzy 50 tysięcy (według oficjalnych danych samej CzeKa) a 250 tysięcy.

AKTUALIZACJA 30.08.2021 © ŁUKASZ SOBANIAK


1918: Fanya Kaplan, Lenin’s would-be assassin. ExecutedToday.com. 03.09.2009

Фанни Каплан: что с ней случилось после покушения на Ленина. „Рамблер”. 27.12.2017

Presidential Library declassified materials, which cast light on assassination attempt on Lenin’s life. The Presidential Library. 30.08.2018

INNE ROCZNICE WYDARZEŃ HISTORYCZNYCH W NAJBLIŻSZYCH DNIACH:

19 lipca 1992 r. w Palermo zginął w zamachu bombowym sędzia śledczy Paolo Borsellino (1940-1992), znany z bezkompromisowej walki z mafią. Razem z nim zginęło pięciu policjantów z jego ochrony. Stukilogramowy ładunek TNT umieszczono w zaparkowanym na ulicy Fiacie 126. Bezpośrednio po zamachu w niewyjaśnionych okolicznościach zaginął na miejscu zdarzenia notes sędziego Borsellino (agenda rossa) zawierający notatki  dotyczące prowadzonych spraw...

20 lipca 1944 r. w Gierłoży pod Kętrzynem grupa spiskowców, w skład której wchodził pułkownik Claus hrabia Schenk von Stauffenberg dokonała nieudanego zamachu na życie Adolfa Hitlera. Więcej…

21 lipca 1973 r. w norweskim Lillehammer agenci Mossadu realizujący operację specjalną Gniew Boży zastrzelili marokańskiego kelnera Ahmeda Bouchikhi (Lillehammer affair), identyfikując go jako Alego Hassana Salameha, przywódcę terrorystów z Czarnego Września i współorganizatora masakry izraelskich sportowców na Igrzyskach Olimpijskich w Monachium w 1972 roku. Mossad "naprawił" swoją pomyłkę 22 stycznia 1979 r., znajdując Salameha w Bejrucie. Tym razem użycie zdalnie zdetonowanej bomby oprócz samego Salameha pozbawiło życia również cztery postronne osoby, jednak pozwoliło zakończyć operację Gniew Boży...

22 lipca 1946 r. w Jerozolimie żydowska organizacja podziemna Irgun dokonała zamachu bombowego na hotel King David, w którym mieściła się siedziba władz Brytyjskiego Mandatu Palestyny. Więcej…

23 lipca 1951 r. Sąd Wojewódzki w Warszawie skazał na karę śmierci SS-Gruppenführera Jürgena Stroopa, odpowiedzialnego m.in. za krwawe stłumienie powstania w getcie warszawskim. Wyrok wykonano 6 marca 1952 r.

24 lipca 1939 r. premier Węgier Pál Teleki w depeszy do Adolfa Hitlera odmówił jakiegokolwiek udziału Węgier w planowanej niemieckiej inwazji na Polskę. Więcej…

25 lipca 1940 r. na górze Rütli głównodowodzący armii szwajcarskiej generał Henri Guisan (1874-1960) w historycznym przemówieniu do oficerów zapowiedział, że Szwajcaria będzie bronić się do końca w przypadku agresji niemieckiej i włoskiej.  Więcej…

WIĘCEJ WYDARZEŃ HISTORYCZNYCH W CIĄGU ROKU...