Tego dnia w 1918 roku



30 sierpnia 1918 r. w Moskwie socjalistka Fanny Kapłan (Fejga Chaimowna Rojtblat 1890-1918) dokonała nieudanego zamachu na Włodzimierza Lenina.

Lenin został ranny i przeżył mimo dwóch ran postrzałowych (zadanych rzekomo przy użyciu zatrutych pocisków), nie wrócił jednak w pełni do zdrowia. Istnieje wiele niejasności tak co do okoliczności zamachu, jak i późniejszych losów Fanny Kapłan. Według najbardziej prawdopodobnej wersji aresztowano ją na miejscu zamachu. W trakcie przesłuchań w CzeKa przyznała się, że strzelała do wodza rewolucji, lecz nie zdradziła współorganizatorów zamachu, a następnie została rozstrzelana we wrześniu 1918 r. bez jakiegokolwiek postępowania sądowego i wyroku.

Kaplan fanny 1918

Fejga Chaimowna Roitblat (1890-1918) alias Fanny Kapłan.

Autor nieznany. 1918.

Domena publiczna, via Wikimedia Commons

Istnieje jednak także niebezpodstawna hipoteza według której Fanny Kapłan nie była wykonawczynią zamachu (pocisk który wyjęto z ciała Lenina po jego śmierci w 1922 r. nie pasował do broni znalezionej przy sprawczyni), a cała sprawa była prowokacją, która umożliwiła bolszewikom ostateczne rozwiązanie problemu opozycji wewnątrz ruchu rewolucyjnego, a konkretnie eliminację eserowców, z którymi związana była Fanny Kapłan.

Wydarzenia te (obok zastrzelenia szefa piotrogrodzkiej CzeKa Moisieja Urickiego przez innego zamachowca Leonida Kannegisera) zapoczątkowały okres tzw. czerwonego terroru, wprowadzonego oficjalnym Dekretem Rady Komisarzy Ludowych RFSRR z 5 września 1918 r. Organom CzeKa udzielono nieograniczonych pełnomocnictw do stosowania nasilonych represji, w tym masowych egzekucji i odpowiedzialności zbiorowej. Przywrócono też karę śmierci, zniesioną przez Rząd Tymczasowy w 1917 r. Ogólna liczba ofiar śmiertelnych czerwonego terroru z lat 1918–1922  nie jest dokładnie znana – waha się pomiędzy 50 tysięcy (według oficjalnych danych samej CzeKa) a 250 tysięcy.

AKTUALIZACJA 30.08.2021 © ŁUKASZ SOBANIAK


1918: Fanya Kaplan, Lenin’s would-be assassin. ExecutedToday.com. 03.09.2009

Фанни Каплан: что с ней случилось после покушения на Ленина. „Рамблер”. 27.12.2017

Presidential Library declassified materials, which cast light on assassination attempt on Lenin’s life. The Presidential Library. 30.08.2018

INNE ROCZNICE WYDARZEŃ HISTORYCZNYCH W NAJBLIŻSZYCH DNIACH:

30 marca 1981 r. w Waszyngtonie przed hotelem Hilton doszło do zamachu na prezydenta Ronalda Reagana (1911-2004). Więcej…

31 marca 1889 r. w Paryżu dokonano uroczystego otwarcia wieży Eiffela. Na wieżę jako pierwsi weszli (windy jeszcze nie działały) urzędnicy rządowi i miejscy oraz przedstawiciele prasy. Otwarcie dla publiczności nastąpiło 15 maja 1889 r. Więcej…

1 kwietnia 1901 r. w Lachowiczach koło Baranowicz (obecnie Białoruś) urodził się Sergiusz Piasecki (1901-1964) - polski pisarz i publicysta, oficer polskiego wywiadu i żołnierz Armii Krajowej. Więcej…

2 kwietnia 1982 r. argentyńska marynarka wojenna rozpoczęła Operación Rosario - inwazję na brytyjskie Falklandy. Więcej…

3 kwietnia 1940 r. rozpoczęły się masowe egzekucje polskich oficerów z obozów w Kozielsku, Ostaszkowie i Starobielsku (zbrodnia katyńska). Ogółem rozstrzelano co najmniej 21 768 obywateli II Rzeczpospolitej.

3 kwietnia 1941 r. premier Węgier Pál Teleki popełnił samobójstwo, nie chcąc się ugiąć przed żądaniami III Rzeszy dotyczącymi ataku na Jugosławię. Więcej…

4 kwietnia 1973 r. w Nowym Jorku nastąpiło oficjalne otwarcie World Trade Center (budowę rozpoczęto się 5 sierpnia 1966). Centralną częścią kompleksu były Twin Towers -  przez dwa lata będące najwyższymi budynkami na świecie.

5 kwietnia 1794 r. w Paryżu zgilotynowano Georgesa Dantona (1759-1794), adwokata, członka Konwentu i Komitetu Ocalenia Publicznego, jednego z przywódców rewolucji francuskiej. Więcej…

WIĘCEJ WYDARZEŃ HISTORYCZNYCH W CIĄGU ROKU...