Tego dnia w 1918 roku
30 sierpnia 1918 r. w Moskwie socjalistka Fanny Kapłan (Fejga Chaimowna Rojtblat 1890-1918) dokonała nieudanego zamachu na Włodzimierza Lenina.
Lenin został ranny i przeżył mimo dwóch ran postrzałowych (zadanych rzekomo przy użyciu zatrutych pocisków), nie wrócił jednak w pełni do zdrowia. Istnieje wiele niejasności tak co do okoliczności zamachu, jak i późniejszych losów Fanny Kapłan. Według najbardziej prawdopodobnej wersji aresztowano ją na miejscu zamachu. W trakcie przesłuchań w CzeKa przyznała się, że strzelała do wodza rewolucji, lecz nie zdradziła współorganizatorów zamachu, a następnie została rozstrzelana we wrześniu 1918 r. bez jakiegokolwiek postępowania sądowego i wyroku.
Fejga Chaimowna Roitblat (1890-1918) alias Fanny Kapłan.
Autor nieznany. 1918.
Domena publiczna, via Wikimedia Commons
Istnieje jednak także niebezpodstawna hipoteza według której Fanny Kapłan nie była wykonawczynią zamachu (pocisk który wyjęto z ciała Lenina po jego śmierci w 1922 r. nie pasował do broni znalezionej przy sprawczyni), a cała sprawa była prowokacją, która umożliwiła bolszewikom ostateczne rozwiązanie problemu opozycji wewnątrz ruchu rewolucyjnego, a konkretnie eliminację eserowców, z którymi związana była Fanny Kapłan.
Wydarzenia te (obok zastrzelenia szefa piotrogrodzkiej CzeKa Moisieja Urickiego przez innego zamachowca Leonida Kannegisera) zapoczątkowały okres tzw. czerwonego terroru, wprowadzonego oficjalnym Dekretem Rady Komisarzy Ludowych RFSRR z 5 września 1918 r. Organom CzeKa udzielono nieograniczonych pełnomocnictw do stosowania nasilonych represji, w tym masowych egzekucji i odpowiedzialności zbiorowej. Przywrócono też karę śmierci, zniesioną przez Rząd Tymczasowy w 1917 r. Ogólna liczba ofiar śmiertelnych czerwonego terroru z lat 1918–1922 nie jest dokładnie znana – waha się pomiędzy 50 tysięcy (według oficjalnych danych samej CzeKa) a 250 tysięcy.
AKTUALIZACJA 30.08.2021 © ŁUKASZ SOBANIAK
1918: Fanya Kaplan, Lenin’s would-be assassin. ExecutedToday.com. 03.09.2009
Фанни Каплан: что с ней случилось после покушения на Ленина. „Рамблер”. 27.12.2017
Presidential Library declassified materials, which cast light on assassination attempt on Lenin’s life. The Presidential Library. 30.08.2018
INNE ROCZNICE WYDARZEŃ HISTORYCZNYCH W NAJBLIŻSZYCH DNIACH:
8 lutego 1837 r. w Petersburgu odbył się pojedynek rosyjskiego poety Aleksandra Puszkina (1799-1837) z Georges'em d'Anthès (1812-1895). Panowie uzgadniali kwestie honorowe (rzecz jasna chodziło o honor kobiety) przy użyciu pistoletów. Więcej… |
8 lutego 1867 r. zawarto ugodę austriacko-węgierską: absolutystyczne Cesarstwo Austrii przekształcono w parlamentarną monarchię dualistyczną, łączącą Austrię i Węgry unią realną. W Europie środkowej powstało wielonarodowościowe państwo związkowe istniejące do 1918 r., którego dziedzictwo historyczne jest widoczne w tej części Europy do dziś. Jak pokazała historia XX w. propagandowa łatka "więzienia narodów" przypięta Austro-Węgrom przed ich upadkiem okazała się mocno przesadzona. |
10 lutego 1940 r. Sowieci rozpoczęli masowe deportacje ludności polskiej, białoruskiej i ukraińskiej z terenów RP zajętych po 17 września 1939 r. przez Armię Czerwoną. Więcej… |
10 lutego 1986 r. w Palermo rozpoczął się Maxiprocesso - największy proces włoskiego wymiaru sprawiedliwości wymierzony przeciwko mafii sycylijskiej. Na ławie oskarżonych zasiadło 475 oskarżonych. Dzięki zeznaniom pentiti (skruszonych) zdecydowana większość z podsądnych została uznana za winnych. Wyroki te utrzymał w mocy Sąd Najwyższy Włoch 30 stycznia 1992 r. Do czasu Maxiprocesso włoskie Ministerstwo Spraw Wewnętrznych oficjalnie utrzymywało, że nie ma czegoś takiego jak włoska mafia, a istnieje jedynie wiele niepowiązanych ze sobą gangów. |
11 lutego 1943 r. Państwowy Komitet Obrony ZSRR podjął decyzję o rozpoczęciu sowieckiego programu nuklearnego. |
11 lutego 2009 r. weszła w życie Ustawa o zmianie ustawy o powszechnym obowiązku obrony Rzeczypospolitej Polskiej oraz o zmianie niektórych innych ustaw (Dz.U. 2009 nr 22 poz. 120), zawieszająca obowiązkową służbę wojskową w Polsce. Więcej… |
12 lutego 1554 r. w Tower of London ścięto lady Jane Grey (1537-1554), zwaną „królową dziewięciu dni”. Więcej… |
13 lutego 1945 r. nastąpiła bezwarunkowa kapitulacja Budapesztu. Więcej… |
14 lutego 1929 r. w Chicago w garażu SMC Cartage Company przy 2122 North Clark Street miał miejsce jeden z najbardziej znanych epizodów wojny gangów epoki prohibicji znany jako masakra w dniu świętego Walentego. Więcej… |
