10 lutego 1940 r. Sowieci rozpoczęli masowe deportacje ludności polskiej, białoruskiej i ukraińskiej z terenów RP zajętych po 17 września 1939 r. przez Armię Czerwoną.
Na tym etapie deportacji wywieziono około 200 tysięcy osób do łagrów położonych na Ukrainie, na Syberii i w Kazachstanie. Deportacja objęła głównie urzędników państwowych, właścicieli ziemskich i osadników wojskowych. Akcje deportacyjne z przerwami trwały do ataku III Rzeszy na ZSRR w czerwcu 1941 r. Do tego czasu sposób prowadzenia deportacji spowodował co najmniej 58 tys. ofiar śmiertelnych wśród obywateli polskich. Tylko część deportowanych zdołała opuścić terytorium ZSRR z armią generała Władysława Andersa (ok. 115 tys. osób), a potem z armią generała Zygmunta Berlinga (ok. 30 tys. osób). Niektórzy wrócili do Polski w ramach akcji repatriacyjnych organizowanych do końca lat 50-tych XX w.
Na nieludzką ziemię – sowieckie deportacje Polaków na Sybir. www.britishpoles.uk
3 kwietnia 1940 r. rozpoczęły się masowe egzekucje polskich oficerów z obozów w Kozielsku, Ostaszkowie i Starobielsku (zbrodnia katyńska). Ogółem rozstrzelano co najmniej 21 768 obywateli II Rzeczpospolitej.