13 marca 1943 r. w Smoleńsku generał Henning von Tresckow (1901-1944) podejmuje jedną z wielu nieudanych prób zamachu na Adolfa Hitlera.
Henning Hermann Robert Karl von Tresckow. 1901-1944
Bundesarchiv, Bild 146-1976-130-53
CC BY-SA 3.0 DE, via Wikimedia Commons
Henning von Tresckow był generałem majorem Wehrmachtu, weteranem I wojny światowej. W czasie II wojny światowej brał udział w walkach w Polsce i we Francji, a następnie na froncie wschodnim. Był zwolennikiem usunięcia Hitlera od początku wojny (inaczej niż uznawany za symbol niemieckiego oporu przeciwko nazizmowi pułkownik Claus von Stauffenberg, który dojrzał do tego w miarę kolejnych klęsk wojennych III Rzeszy).
13 marca 1943 r. na lotnisku w Smoleńsku dokonano jednej z kilku prób zamachu na Hitlera przeprowadzonych przy uczestnictwie von Tresckowa. W tym dniu w samolocie, którym Hitler wracał ze Smoleńska do Kętrzyna został umieszczony ładunek wybuchowy – zdobyczny brytyjski Plastic C uzbrojony chemicznym zapalnikiem czasowym Switch, No. 10, Delay. Eksplozja miała nastąpić po 30 minutach. Niestety brytyjski zapalnik zawiódł prawdopodobnie z powodu niskiej temperatury otoczenia w nieogrzewanym luku bagażowym.
Jeden z używanych przez Adolfa Hitlera samolotów Focke-Wulf 200 C-3 Condor z Fliegerstaffel des Führers. Prawdopodobnie ten samolot był celem nieudanego zamachu bombowego z 13 marca 1943 r.
Autor nieznany. 1941-1944. Bundesarchiv, Bild 146-2005-0011
CC BY-SA 3.0 DE, via Wikimedia Commons
Scenę nieudanego zamachu z 13 marca 1943 r. sugestywnie zrekonstruowano w filmie Walkiria (2008, reż. Bryan Singer), będącym tyleż widowiskowym, co niezasłużonym pomnikiem dla pułkownika von Stauffenberga (w tej roli oczywiście Tom Cruise, natomiast odtwórcą roli generała von Tresckowa był Kenneth Branagh). Przy okazji zauważyć trzeba pewną nieścisłość historyczną sceny: samolotem używanym przez Hitlera w Smoleńsku w dniu 13 marca 1943 r. nie był Junkers 52, a Focke-Wulf 200 Condor (o użyciu do potrzeb filmu Junkersa 52 zadecydowała prawdopodobnie okoliczność, że kilka maszyn tego typu pozostaje do dziś w stanie zdolnym do lotu).
Henning von Tresckow popełnił samobójstwo nazajutrz po nieudanym zamachu pułkownika Stauffenberga z 20 lipca 1944 r. wiedząc, że jego aresztowanie było kwestią czasu. Tym razem niemiecki granat ręczny zadziałał bez zarzutu…
AKTUALIZACJA 12.03.2025 © ŁUKASZ SOBANIAK
Traces Of War. Henning von Tresckow. Matthias Ouwejan. 18-07-2017.
3 kwietnia 1940 r. rozpoczęły się masowe egzekucje polskich oficerów z obozów w Kozielsku, Ostaszkowie i Starobielsku (zbrodnia katyńska). Ogółem rozstrzelano co najmniej 21 768 obywateli II Rzeczpospolitej.